Download 1- Dolor animi gravior est quam corporis dolor
Document related concepts
no text concepts found
Transcript
ÍNDICE Los casos: acusativos, genitivos, dativos, ablativos Comparativos y superlativos Relativos Pasivas Verbos deponentes Compuestos de SUM Verbos irregulares Interrogativas directas e indirectas Infinitivos Oraciones completivas con conjunciones Participios Gerundios y gerundivos Perifrásticas Supinos Oraciones circunstanciales COMPARATIVOS Y SUPERLATIVOS (VOLVER ÍNDICE) 1- Nihil peius est dedecore. CORREGIR 2- Mors servitute potior est. 3- Turpis fuga mortis est morte peior. CORREGIR 4- Nam risu inepto res ineptior nulla est. 5- Graviora quaedam sunt periculis remedia. CORREGIR 6- Romani magnificentiores in suppliciis deorum quam domi fuerunt. 7- Mea Terentia, fidissima et optima uxor, et mea carissima filiola, valete. CORREGIR 8- Caesar quam maximum potest militum numerum imperat. CORREGIR 9- Socrates est omnium sapientissimus oraculo Apollinis iudicatus. CORREGIR 10- Solon sapientissimus fuit ex septem et legum scriptor solus ex septem.. RELATIVOS (VOLVER ÍNDICE) 11- Nusquam est, qui ubique est. CORREGIR 12- Ea sunt his ipsis malis, in quibus sumus, miseriora. CORREGIR 13- Eget semper, qui est avarus. CORREGIR 14- Omnes homines, quicumque sunt, fratres sunt nostri. CORREGIR 15- Nemo est tam agrestis, quem non contumelia moveat. 16- Nulla acies humani ingenii tanta est, quae penetrare in caelum possit. 17- Miserrimus est qui, quod edat, non habet. CORREGIR 18- Homini natura addidit rationem, qua regerentur animi appetitus. CORREGIR 19- Caesar omnes copias, quas habebat, in castris reliquit; ipse cum equitibus ad flumen venit. CORREGIR INTERROGATIVAS DIRECTAS E INDIRECTAS (VOLVER ÍNDICE) 20- Quam rem publicam habemus? In qua urbe vivimus? CORREGIR 21- Vir bonus est quis? 22- Num eloquentia Platonem superare possumus? CORREGIR 23- Cuius ea culpa fuit? Militum an imperatorum? 24- Cui dedit? Per quem dedit? Quantum dedit? Nihil fingi potest, et tamen Roscius incusatur. 25- Novistine hominem? Novi. 26- Romamne venio, an hic maneo, an Arpinum fugio? CORREGIR 27- Quid sit futurum cras, fuge quaerere. CORREGIR 28- Scribam quid sentiam. CORREGIR 29- Mone eum quo statu sit res. 30- Iamdiu ignoro quid agas: quo mitterem litteras aut cui darem, nesciebam. Cupio scire quid agas et ubi sis hiematurus. CORREGIR PASIVAS (VOLVER ÍNDICE) 31- Laudaris carmine nostro. 32- Haec improbantur a Peripateticis, a Stoicis defenduntur. CORREGIR VERBOS DEPONENTES (VOLVER ÍNDICE) 33- Nemo, qui fortitudinis nomen consecutus est insidiis et malitia, laudem est adeptus. CORREGIR 34- Gloria virtutem tamquam umbra sequitur. CORREGIR 35- Egredere ex urbe, Catilina; proficiscere. CORREGIR 36- Quod natum est, moritur. CORREGIR 37- Turpe est aliud loqui, aliud sentire. CORREGIR COMPUESTOS DE SUM (VOLVER ÍNDICE) 38- Non deerunt nobis res necessariae. CORREGIR 39- Huic homini non minor vanitas inerat quam audacia. 40- Homines plurimum hominibus et prosunt et obsunt. 41- Praeterita mutare non possumus. CORREGIR 42- Omnibus druidibus unus praeest. VERBOS IRREGULARES (VOLVER ÍNDICE) 43- Speremus quae volumus, sed quod acciderit, feramus. 44- Quoniam non potest id fieri, quod vis, id velis quod possit. 45- Gladiatores accipere plagam malunt quam turpiter vitare. CORREGIR 46- Magnas it Fama per urbes. 47- I, lictor, summove turbam. CORREGIR 48- Potest ex casa vir magnus exire. CORREGIR 49- Leve fit, quod bene fertur, onus. 50- Fit ut nemo esse possit beatus. INFINITIVOS (VOLVER ÍNDICE) 51- Virtus est vitium fugere et sapientia prima. 52- Multum est inter amicos dare et accipere. 53- De futuris rebus difficile est dicere. CORREGIR 54- Contemnere omnia aliquis potest; omnia habere nemo potest. CORREGIR 55- Gratus debet esse qui accepit beneficium. CORREGIR 56- Verres Minervae templum spoliare conatus est. 57- Caesar bellum cum Germanis gerere constituit. 58- Stoici censent sapientes sapientibus etiam ignotis esse amicos. 59- Solemus dicere summum bonum esse secundum naturam vivere. 60- Anaxagoras, nuntiata filii morte, dixit eum esse mortalem. CORREGIR 61- Caesar pontem rescindi iussit. CORREGIR 62- Maluit se diligi quam metui. 63- Id vos ignorare nolui. CORREGIR 64- Legatos Caesar discedere vetuerat. 65- Mos est Athenis laudari in contione eos, qui sint in proeliis interfecti. CORREGIR 66- Manlius regnum appetisse existimatus est. CORREGIR 67- Caesar a Gergovia discessise audiebatur. CORREGIR PARTICIPIOS (VOLVER ÍNDICE) 68- Tandem L.Catilinam, furentem audacia, scelus anhelantem, pestem patriae nefarie molientem, vobis atque huic ferro flammaque minitantem, ex urbe eiecimus. CORREGIR 69- Legati venerunt pacem petentes. CORREGIR 70- Mortuo Cicerone, forum siluit. CORREGIR 71- Ille C.Flaminium, neglecta religione, cecidisse apud Trasumenum scribit. 72- M.Messala M.Pisone consulibus, coniurationem nobilitatis fecit. 73- Nemo erit, qui credat, te invito, provinciam tibi esse decretam. CORREGIR GERUNDIOS Y GERUNDIVOS (VOLVER ÍNDICE) 74- Nulla materies tam facilis ad exardescendum est 75- Haec ad iudicandum sunt facillima. 76- Bocchus se ob regnum tutandum arma cepisse respondit. CORREGIR 77- Neque consilii habendi neque arma capiendi spatium datur. 78- Haedui legatos ad Caesarem sui purgandi gratia mittunt. 79- Galli locum oppido condendo ceperunt. CORREGIR CORREGIR 80- Bello gerendo M.Catonem praefecisti. 81- Consul placandis Romae dis habendoque dilectui operam dat. CORREGIR 82- Audendo virtus crescit, tardando timor. CORREGIR 83- Multa sunt dicta ab antiquis de contemnendis ac despiciendis rebus humanis. CORREGIR PERIFRÁSTICAS (VOLVER ÍNDICE) 84- Bellum scripturus sum, quod populus Romanus cum Iugurtha gessit. CORREGIR 85- Romani bellum adversus finitimos sumpturi erant, cum legati de pace venerunt. 86- Si itura est, eat. CORREGIR 87- Apes iam evolaturae sunt. 88- Hic vincendum aut moriendum est. CORREGIR 89- Omnia homini, dum vivit, speranda sunt. CORREGIR 90- Hoc vobis providendum est. CORREGIR 91- Quid nobis faciendum est? CORREGIR 92- Legendus est hic orator iuventuti. CORREGIR SUPINOS (VOLVER ÍNDICE) 93- Imusne sessum? CORREGIR 94- Galliae legati ad Caesarem gratulatum convenerunt. CORREGIR 95- Themistocles, e civitate eiectus, Argos habitatum concessit. 96- Bocchus legatos Romam miserat foedus et amicitiam petitum. CORREGIR 97- O rem non modo visu foedam, sed etiam auditu! CORREGIR 98- Nihil est dictu facilius. CORREGIR 99- Id factu facillimum erat. CORREGIR 100- Nefas est dictu miseram fuisse talem senectutem. ACUSATIVOS (VOLVER ÍNDICE) 101- Coloni omnes et socii vestri urbes suas finesque defendent. 102- Nos patriam fugimus et dulcia linquimus arva. 103- Me nunc nostri pudet. 104- Mirum somnavi somnium. 105- Bonas preces precor. 106- Itque reditque viam. 107- Omnes volunt beatam vitam vivere. 108- Sacra canunt. 109- Hic locus ab hoste circiter passus sexcentos aberat. 110- Castra hostium duo milia passuum a nobis aberant. CORREGIR 111- Multos dies domi permansi. 112- Caesar totam noctem ad exercitum manere decrevit. 113- Punico bello duodecimum annum Italia urebatur. 114- Pueri patresque severi, fronde comas vincti, cenant et carmina dictant. 115- Ecce manus iuvenem post terga revinctum pastores trahebant. 116- Vultum demissa est. 117- Faciem mutatus est et ora Cupido. 118- Exuvias indutus Achillis rediit. 119- L.Murena magnas copias hostium fudit, urbem partim vi, partim obsidione cepit. 120- O falsam spem! O volucrem fortunam! O caecam cupiditatem! 121- O miserum senem, qui mortem contemnendam esse in tam longa aetate non viderit! 122- O tempora! O mores! 123- Te tua fata docebo. 124- Id te usus docebit. 125- Catilina iuventutem mala facinora edocebat. 126- Moneo vos ego haec. 127- Ego te haec hortor. 128- Medicus mortem regis omnes celavit. 129- Me primum sententiam rogavit. 130- Senatus Catilinam et Manlium hostes iudicat. 131- Ancum Marcium regem populus creavit. 132- Rex Romam legatos misit. 133- Massiliam Pompeius omnia sua praesidia duxit. 134- Agesilaus Helespontum copias traiecit. GENITIVOS (VOLVER ÍNDICE) 135- Gloria nominis vestri, salus sociorum, fortunae civium defendentur. 136- Cuiusvis hominis est errare; nullius nisi insipientis in errore perseverare. 137- Effectus eloquentiae est audientium approbatio. 138- Maximus apium labor est initio veris. 139- Feras catulorum amor in venabula impinguit. 140- Me desiderium tenet urbis. 141- Fortitudo est dolorum laborumque contemptio. 142- Vita mortuorum in memoria posita est vivorum. 143- Homo veteris prosapiae, multarum imaginum et nullius stipendi est. 144- Mei loci atque ordinis homo ad me venit. 145- Erat puer acris ingenii. 146- Murena multae industriae et magni laboris fuit. 147- Multitudine civium factiones valuere. 148- Caelum extremum atque ultimum mundi est. 149- Multae istarum arborum mea manu satae sunt. 150- Eorum plerique inermes cadunt. 151- Gravitas morbi facit ut medicinae egeamus. 152- Implentur veteris Bacchi pinguisque ferinae. 153- Faciam ut huius diei locique meique semper meminerit. 154- Vivorum memini, nec tamen Epicuri licet oblivisci. 155- Gallia frugum hominumque fertilis fuit. 156- Multi sua parvi pendere, aliena cupere solent. 157- Cuius auctoritas magni habebatur. 158- Voluptatem virtus minimi facit. 159- Tua gratia magni aestimatur. DATIVOS (VOLVER ÍNDICE) 160- Nulla lex satis commoda omnibus est. 161- Multis minatur, qui uni facit iniuriam? 162- Percussoribus Caesaris senatus favebat. 163- Oro te ut mihi ignoscas. 164- Omnibus rebus causa antecedit. 165- An ille mihi liber, cui mulier imperat? 166- Athenienses Timotheo publice statuam in foro posuerunt. 167- Sibi quisque peccat. 168- Sunt nobis mitia poma. 169- Suus cuique mos est. 170- Vos quibus est virtus, muliebrem tollite luctum. 171- Omnia haec praesidio adsunt. 172- Obscuritas terrori erat. 173- Paucis pernicitas saluti fuit. 174- Summittit cohortes equitibus subsidio. 175- Pompeius V legiones subsidio suis duxit. 176- Caesar omnem ex castris equitatum suis auxilio misit. 177- Caesar modo stellae caelo it. ABLATIVOS (VOLVER ÍNDICE) 178- Vacare culpa maximum est solatium. 179- Omnium rerum natura cognita, liberamur mortis metu. 180- Murus defensoribus nudatus est. 181- Quod huic debes, ego a te peto. 182- Ex me hic natus non est, sed fratre. 183- Archias, Antiochiae natus, est loco nobili. 184- Iove nate, Hercules, salve. 185- Ex innocentia nascitur dignitas, ex dignitate honor, ex honore imperium, ex imperio libertas. 186- Timore diffugere. 187- Lacrimo gaudio. 188- Ardeo incredibili quodam amore patriae. 189- Caesar cum duabus legionibus in occulto restitit; reliquas copias cum omnibus impedimentis misit. 190- Marcellus cum omni exercitu profectus est. 191- Erat inter Labienum atque hostem difficili transitu flumen ripisque praeruptis. 192- Catilina fuit magna vi et animi et corporis, sed ingenio malo pravoque. 193- Consul urbem vi, copiis, consilio, virtute cepit. 194- Magno ubique pretio virtus aestimatur. ORACIONES COMPLETIVAS (VOLVER ÍNDICE) 195- Praetereo quod uxor eam sibi domum sedemque delegit. 196- Accedebat quod Galli suos liberos ab se abstractos esse obsidum nomine dolebant. CORREGIR 197- Opto ut beatus sis. 198- Decrevit senatus ut L.Opimius consul videret ne quid res publica detrimenti caperet. CORREGIR 199- Deos precor ut his infinitis nostris malis contenti sint. 200- Lex permittit ut furem noctu liceat occidere. 201- Te hortor ut maneas in sententia neve cuiusquam minas pertimescas. 202- Peto non ut aliquid novi decernatur, sed ne quid novi decernatur. 203- Catilina voce supplici a patribus postulavit ne quid de se temere crederent. CORREG CORREGIR 204- Restat ut doceam omnia hominum causa facta esse. CORREGIR 205- Fieri potest ut recte quis sentiat et id, quod sentit, polite eloqui non possit. 206- Galli timebant ne Caesar veniret. 207- Timebam ne evenirent ea quae acciderunt. 208- Vereor ne molestus sim vobis. 209- Hasdrubal metu, ne dederetur Scipioni, urbe excessit. 210- Non vereor ne tua virtus hominum opinioni non respondeat. 211- Non dubitari debet quin fuerint ante Homerum poetae. CORREGIR 212- Quid obstat quominus beatus sis? CORREGIR 213- Nihil impedit quominus id facere possimus. CORREGIR 214- Non possumus, quin alii a nobis dissentiant, recusare. 215- Nihil est in intellectu quin prius fuerit in sensu. 216- Oportet esse ut vivas, non vivere ut edas. CORREGIR CORREGIR CORREGIR ORACIONES CIRCUNSTANCIALES (VOLVER ÍNDICE) 217- Ager, cum multos annos quievit, uberiores efferre fruges solet 218- Iam nona ferme diei hora erat, cum Romanus signum receptui dedit. 219- Caesar, ubi ex captivis cognovit quo in loco hostium copiae consedissent, ad hostes contendit. CORREGIR CORREGIR 220- Caesar, priusquam se hostes reciperent, in fines Suessionum exercitum duxit. 221- Caesar cum primum potuit, ad exercitum contendit. CORREGIR 222- Cum Rhodum venissem, Hortensii mortem cognovi. CORREGIR 223- Ut primum ex pueris excessit Achias, celeriter antecellere omnibus coepit. 224- Hoc vobis dico, ut meae senectutis requiem noscatis. 225- Dum haec geruntur, qui erant in agris reliqui, discesserunt. 226- Haec, sicut exposuit, ita gesta sunt. 227- Diu apparandum est bellum, ut vincas celerius. CORREGIR 228- Adiuta me, quo id facilius fiat. CORREGIR 229- Pompeius quo facilius impetum Caesaris tardaret, portas obruit. 230- Id eo scripsi, quo plus auctoritatis haberem. 231- Invenerat homines, qui dicendo tempus consumerent. 232- Rufum laudo, non quia tu ut ita facerem petisti, sed quia est ille dignissimus. CORREGIR CORREGIR 233- Nemo patriam quia magna est amat, sed quia sua. CORREGIR 234- Noctu ambulabat in publico Themistocles, quod somnum capere non posset. 235- Tantus fuit ardor animorum, ut motum terrae nemo pugnantium senserit. CORREG 236- Epaminondas adeo veritatis amans erat, ut ne per iocum quidem mentiretur. CORR 237- Nemo adeo ferus est, ut non mitescere possit. 238- Traianus rem publicam ita administravit, ut omnibus principibus merito praeferatur. 239- Ea erat sagatitate Alcibiades, ut decipi non posset. 240- Nemo est tam fortis, quin rei novitate perturbetur. 241- Quamquam innocentissimus erat, damnatus est Socrates. 242- Fabula non nunquam, etsi sit incredibilis, tamen homines commovet. 243- Quod turpe est, quamvis occultetur, tamen honestum fieri nullo modo potest. CORR 244- Ut desint vires, tamen est laudanda voluntas. 245- Si in hoc erro, qui animos hominum inmortales esse credam, libenter erro CORREG 246- Si mihi bona re publica frui non licuerit, ego carebo mala. 247- Orationes Thucydidis imitari neque possim, si velim, nec velim, si possim. CORREG 248- Ferreus essem, si te non amarem. 249- Si venisses ad exercitum, a tribunis militaribus visus esses. 250- Si feceris id quod ostendis, magnam habebo gratiam; si non feceris, ignoscam. CORR 251- Si vis pacem, cole iustitiam. 252- Non dubito quin, si hoc dixisses, errares. CORREGIR CORREGIR CORREGIR CORREGIR CORREGIR 1. Nihil peius nom. suj. nom.atrib. est dedecore. V (pres.) abl. 2º térm.cp. Nada es peor que el deshonor VOLVER 3. Turpis fuga mortis est morte peior. nom. suj. gen.CN V(pres.) abl.2ºtérm.cp nom.atrib. La huida vergonzosa de la muerte es peor que la muerte VOLVER 5. Graviora quaedam sunt periculis remedia. nom. atrib. nom.suj. V (pres.) abl. 2º térm.cp. nom. suj. Algunos remedios son más graves que los peligros VOLVER 7. Mea Terentia, fidissima et optima uxor, voc. aposic. et conj.cop. mea carissima filiola, valete. voc. imperat. Terencia mía, la más fiel y la mejor de las esposas, e hijita mía, queridísima, tened salud (= cuidaos) VOLVER 8. Caesar nom.suj. quam adv.refuerzo superl. maximum potest militum numerum superl. V(pres.) gen. CN ac. CD imperat. V (pres.) César pide el mayor número de soldados que puede (= el mayor número posible) VOLVER 9. Socrates est (iudicatus) omnium nom. suj. gen.compl.superl nom.predicat. V (perf.pas.) sapientissimus oraculo Apollinis abl. c.agente gen. CN iudicatus (est). V (perf.pas.) Sócrates fue considerado el más sabio de todos por el oráculo de Apolo VOLVER 11. Nusquam est, adv. l. V(pres.) qui ubique nom.suj. adv. l. est. V(pres.) La oración de relativo sin antecedente es el sujeto de primer est En ninguna parte está quien está en todas partes VOLVER 12. Ea nom.suj. sunt his ipsis malis, V (pres.) abl.2ºtérm.cp. in quibus sumus, miseriora. abl. CC V(pres.) nom. atrib. Esas cosas son más desgraciadas que los propios males en los que estamos VOLVER 13. Eget V(pres.) semper, adv.t. qui nom.suj. est avarus. V(pres.) nom. atrib. La oración de relativo sin antecedente es el sujeto de eget Siempre carece (de algo) el que es avaro VOLVER 14. Omnes homines, quicumque nom. suj. nom. atrib. sunt, fratres V(pres.) nom. atrib. sunt nostri. V(pres.) nom. atrib. Todos los hombres, quienesquiera que sean, son hermanos nuestros VOLVER 17. Miserrimus nom. atrib. est qui, quod edat, non V(pres.) nom.suj. ac.CD V(pres.subj.) adv. habet. V(pres.) La oración de relativo qui… habet, sin antecedente, es el sujeto de est; la de quod edat es el CD de habet, y al llevar su verbo en subjuntivo tiene valor circunstancial, en este caso final. Desgraciadísimo es aquel que no tiene lo que pueda comer (= para comer) VOLVER 18. Homini dat. CI natura addidit rationem, qua regerentur nom. atrib. V (perf.) ac. CD abl. CC V(imperf.subj.) animi appetitus. gen. CN nom.suj. La oración de relativo con el verbo en subjuntivo tiene vlor circunstancial, en este caso final. La naturaleza no le ha añadido al hombre la capacidad de razonar, con la que puedan ser gobernados los apetitos del alma (= para que sean gobernados los apetitos del alma) VOLVER 19. Caesar nom. suj. omnes copias, quas habebat, ac. CD ac. CD V (imperf.) cum equitibus ad flumen venit. abl. CC ac. CC V (perf.) in castris reliquit; ipse abl. CC V(perf.) nom.suj. César dejó en el campamento a todas las tropes que tenía; él mismo llegó al río con los jinetes VOLVER 20. Quam rem publicam ac. CD habemus? In qua urbe vivimus? V(pres.) abl. CC V(pres.) ¿Qué Estado tenemos? ¿En qué ciudad vivimos? VOLVER 22. Num eloquentia part.interrog. abl. CC Platonem superare possumus? ac. CD inf.pres.CD concert. V(pres.) ¿Acaso podemos superar a Platón en elocuencia? VOLVER 26. Romam -ne venio, an ac CC part.interrog. V (pres.) part.interrog. an Arpinum fugio? part.interrog. ac. CC V (pres.) hic adv.l. maneo, V(pres.) ¿Voy a Roma o me quedo aquí o escapo a Arpino? VOLVER 27. Quid sit futurum cras, nom. suj. V(pres.subj.perifr.act.) adv.t. fuge quaerere. V(imperat.) inf.pres.CD concert. La oración quid… sit futurum es interrogative indirecta, CD de quaerere Evita preguntar qué va a ocurrir mañana VOLVER 28. Scribam V (fut.) quid sentiam. ac. CD V (pres.subj.) La oración quid sentiam es interrogative indirecta, CD de scribam Escribiré qué siento VOLVER 30. Iamdiu adv. CC aut conj.disy. ignoro quid V (pres.) ac. CD V (pres.subj.) adv. rel CC V(imperf.subj.) ac CD cui darem, Cupio scire V (pres.) inf.CD conc. dat. CI agas: quo nesciebam. V(imperf.subj.) imperf. ind. quid agas et ac. CD V (pres.subj.) conj.cop. mitterem ubi sis hiematurus. adv.rel.CC pres.subj.perifr.act. litteras Las oraciones quid agas, quo mitterem, cui darem, quid agas y ubi sis hiematurus son completivas interrogativas indirectas, con la función de CD de ignoro la primera, de nesciebam las dos siguientes y de scire las dos últimas. Hace tiempo que ignoro qué haces : no sabía a qué lugar podría enviar la carta o a quién dársela. Deseo saber qué haces y dónde vas a pasar el invierno VOLVER 32. Haec nom. suj. improbantur a Peripateticis, a Stoicis defenduntur. V (pres.pas.) abl. compl.agente abl. compl.agente V (pres.pas.) Estas cosas son reprobadas por los peripatéticos, son defendidas por los estoicos VOLVER 33. Nemo, qui fortitudinis nom. suj. nom.suj. gen. CN laudem est adeptus. ac. CD V (perf. depon.) nomen consecutus est insidiis et malitia, ac. CD V (perf. depon.) abl. CC Nadie que ha conseguido el nombre de fortaleza (= el título de valiente) con insidias y malicia, ha logrado la gloria VOLVER 34. Gloria nom. suj. virtutem tamquam umbra sequitur. ac. CD adv.comp. nom.suj. V (pres.depon.) La gloria sigue al valor como la sombra VOLVER 35. Egredere ex urbe, V (imperat. depon.) abl. CC Catilina; proficiscere. vocat. V(imperat. depon.) Sal de la ciudad, Catilina; márchate VOLVER 36. Quod nom. suj. natum est, moritur. V (perf. depon.) V (pres. depon.) La oración de relativo quod natum est, sin antecedente, es el sujeto de moritur. Lo que ha nacido, muere VOLVER 37. Turpe est nom. atrib. V (pres.) aliud loqui, ac. CD inf. pres.depon. suj.NC aliud sentire. ac. CD inf.pres.suj.NC Es vergonzoso decir una cosa, sentir otra VOLVER 38. Non adv. neg. deerunt nobis res necessariae. V (fut.) dat. CI nom. suj. No nos faltarán las cosas necesarias VOLVER 41. Praeterita mutare ac. CD inf.pres.conc CD non possumus. adv. neg. V (pres.) No podemos cambiar las cosas pasadas VOLVER 45. Gladiatores nom. suj. accipere plagam inf.pres. conc.CD ac CD malunt quam turpiter V (pres.) adv.comp. adv. m. vitare. inf.pres.conc CD 2º término compar. Los gladiadores prefieren recibir un golpe a evitarlo vergonzosamente VOLVER 47. I, V (imperat.) lictor, summove turbam. vocat. V (imperat.) ac. CD Ve, lictor, aparta a la plebe VOLVER 48. Potest V (pres.) ex casa vir magnus abl. CC nom. suj. exire. inf.pres. CD concert. Puede salir de una cabaña un hombre grande VOLVER 53. De futuris rebus abl. CC difficile est dicere. nom. atrib. V (pres.) inf.pres.suj. NC Es difícil hablar de las cosas futuras VOLVER 54. Contemnere omnia inf.pres.CD concert. ac. CD nemo potest. nom. suj. V (pres.) aliquis potest; omnia habere nom. suj. V (pres.) ac. CD inf.pres.CD conc Alguien puede despreciar todas las cosas; nadie puede tenerlo todo VOLVER 55. Gratus debet esse qui nom. atrib. V pres.) inf.pres.CD conc nom. suj. accepit beneficium. V (perf.) ac. CD La oración de relativo sin antecedente tiene la función de sujeto de debet Agradecido debe estar quien ha recibido un beneficio VOLVER 60. Anaxagoras, nuntiata filii morte, dixit eum esse mortalem. nom. suj. part.perf..absol. gen. CN abl. suj V (perf.) ac. suj. inf.pres.CD NC ac.atrib. Anaxágoras, anunciada la muerte de su hijo, dijo que él era mortal VOLVER 61. Caesar nom. suj. pontem ac. suj. rescindi inf.pres.pas. CD NC iussit. V (perf.) César ordenó que el puente fuera cortado VOLVER 63. Id ac. CD vos ignorare ac. suj. inf.pres. CD NC nolui. V (perf.) No he querido que vosotros ignorarais esto VOLVER 65. Mos est Athenis laudari nom. atrib. V (pres.) abl. CC inf.pres.suj. NC sint in proeliis interfecti (sint). abl. CC V (perf.pas.) in contione abl. CC eos, ac. suj. qui nom. suj. Es costumbre en Atenas que sean elogiados en una tribuna esos que hayan sido asesinados en los combates. VOLVER 66. Manlius regnum appetisse existimatus est. nom. suj. ac. CD inf.perf. predic. const.pers. V (perf. pas.) Manlio fue creído haber intentado tomar el poder (= se creyó que Manlio intentó tomar el poder) VOLVER 67. Caesar nom. suj. a Gergovia abl. CC discessise inf.perf. predic. const.pers. audiebatur. V (imperf.pas.) César era oído haberse alejado de Gergovia (= se oía que César se había alejado de Gergovia) VOLVER 68. Tandem L.Catilinam, adv. ac. CD furentem part.pres. conc. pestem patriae nefarie ac. CD gen. CN audacia, scelus anhelantem, abl. CC ac. CD part.pres. conc. molientem, adv. vobis atque huic part.pres. conc. dat. CI ferro flammaque minitantem, ex urbe eiecimus. abl. CC part.pres. conc. abl. CC V(perf.) Finalmente hemos echado de la ciudad a L. Catilina, que estaba fuera de sí por la audacia, que anhelaba el crimen, que tramaba impiamente la ruina de la patria, que os amenazaba con el hierro y la llama (= con la espada y con el fuego) a vosotros y a este. VOLVER 69. Legati venerunt pacem petentes. nom. suj. V (perf.) ac. CD part.pres. conc. predic. o apositivo Vinieron unos legados pidiendo la paz / para pedir la paz VOLVER 70. Mortuo Cicerone, forum siluit. part.perf. absol. abl. suj. nom. suj. V (perf.) Muerto Cicerón, el foro enmudeció VOLVER abl.absol.nominal 73. Nemo erit, qui credat, te invito, nom. suj. V (fut.) nom.suj. V (pres.subj.) abl.suj. abl.predic. provinciam tibi ac. suj. dat. CI esse decretam. inf.pref.pas. CD NC Nadie habrá que pueda creer que, estando tú forzado (= contra tu voluntad), la provincia te ha sido asignada VOLVER 76. Bocchus nom. suj. se ac. suj. ob regnum tutandum arma gdivo. ac. CC fin. cepisse ac. CD inf.perf. CD NC respondit V (perf.) Bocco respondió que él había tomado las armas para defender su reino VOLVER 78. Haedui legatos ad Caesarem sui purgandi gratia mittunt. nom. suj. ac. CD ac. CC gdivo. gen. CC fin. V (pres.) Los heduos envían legados a César para disculparse VOLVER 79. Galli nom. suj. locum oppido condendo ceperunt. ac.CD gdivo. dat. CC fin. V (perf.) Los galos tomaron el lugar para fundar una ciudad VOLVER gen. CN 81. Consul nom. suj. placandis Romae dis habendoque dilectui operam dat. gdivo. dat. CC finalidad ac. CD V(pres.) El cónsul da su colaboración para aplacar a los dioses de Roma y efectuar un reclutamiento VOLVER 82. Audendo virtus crescit, tardando timor. gdio. abl. CC nom. suj. V (pres.) gdio. abl. CC nom. suj. El valor crece osando (= con el atrevimiento), el temor retrasando (= con el retraso) VOLVER 83. Multa nom. suj. sunt dicta ab antiquis V (perf.pas.) abl. comp.ag. de contemnendis ac despiciendis rebus humanis. gdivo. abl. CC Muchas cosas han sido dichas por los antiguos sobre el despreciar y desdeñar los asuntos humanos (= sobre el desprecio y desdeño de los asuntos humanos) VOLVER 84. Bellum scripturus sum, quod ac. CD V(pres.perifr.act.) ac. CD populus Romanus cum Iugurtha nom. suj. abl. CC gessit. V(perf.) Voy a escribir la guerra que el pueblo romano hizo con Jugurta VOLVER 86. Si itura est, eat. conj. cond. V(pres. perifr.act.) V(pres.subj.) Si va a ir, que vaya VOLVER 88. Hic vincendum aut moriendum est. adv. l. V (pres.perifr.pasivo) Aquí se ha de vencer o morir VOLVER 89. Omnia nom. suj. homini, dum dat. compl.ag. conj. temp. vivit, speranda sunt. V (pres.) V(pres.perifr.pas.) Todas las cosas deben ser esperadas por el hombre, mientras está vivo VOLVER 90. Hoc vobis providendum est. nom. suj. dat. compl.ag. V (pres.perifr.pas.) Esto debe ser previsto por vosotros VOLVER 91. Quid nobis faciendum est? nom. suj. dat.compl.ag. V (pres.perifr.pas.) ¿Qué debe ser hecho por nosotros? VOLVER 92. Legendus est hic orator iuventuti. V (pres.perifr.pas.) nom. suj. dat. compl.ag. Debe ser leído este orador por la juventud VOLVER 93. Imus-ne sessum? V (pres) particul.interrog. supino CC ¿Vamos a quedarnos sentados? VOLVER 94. Galliae legati ad Caesarem gen. CN nom. suj. ac. CC gratulatum convenerunt. supino CC V (perf.) Los embajadores de la Galia vinieron ante César para felicitarlo VOLVER 96. Bocchus legatos Romam miserat foedus et amicitiam petitum. nom. suj. ac. CD ac. CC V (plusc.) ac. CD supino CC fin Bocco había enviado embajadores a Roma para pedir un tratado y la amistad VOLVER 97. O rem non modo ac. exclam. correl. visu foedam, supino compl.adj. ac. exclam. sed etiam correl. auditu! supino compl.adj. ¡Oh hecho vegonzoso no solo de ser visto, sino también de ser oído! VOLVER 98. Nihil nom. suj. est V (pres.) dictu facilius. supino compl. adj. nom. atrib. Nada es más fácil de ser dicho VOLVER 99. Id nom. suj. factu facillimum supino compl. adj. nom. atrib. erat. V (imperf.) Eso era muy fácil de ser hecho VOLVER 102. Nos nom. suj. patriam fugimus et ac. CD V (pres.) conj.cop. dulcia linquimus arva. ac. CD V (pres.) ac CD Nosotros rehuimos la patria (= huimos de la patria) y dejamos los dulces campos VOLVER 196. Accedebat quod V (imperf.) conj. compl. Galli suos liberos ab se nom.suj. ac. suj. abl.CC inf.perf.pas.CD NC obsidum nomine dolebant. gen.CN abl. CC V (imperf.) abstractos esse La oración de quod es el sujeto de accedebat. Se añadía el hecho de que los galos lamentaban que sus hijos hubieran sido arrancados de ellos (= que se les hubieran arrancado a ellos sus hijos) con el nombre de rehenes VOLVER 198. Decrevit senatus ut V (perf.) nom. suj. quid res publica ac. CD nom. suj. L.Opimius consul conj.compl. nom. suj. detrimenti caperet. gen. CN V (imperf.subj.) videret ne V (imperf.subj.) conj. compl. La oración de ut es CD de decrevit y la de ne CD de videret El senado decretó que el cónsul L. Opimio procurara que no recibiera algo de daño la República (= que la República no recibiera ningún daño) VOLVER 200. Lex nom. suj. permittit V (pres.) ut furem noctu conj.compl. ac. CD adv. CC liceat occidere. V(pres.subj.) inf.pres.sujeto NC La oración de ut es CD de permittit. La ley permite que se pueda matar a un ladrón por la noche VOLVER 203. Catilina voce supplici a patribus nom. suj. abl. CC abl. CC postulavit V (perf.) ne conj.compl. quid de se ac CD abl. CC temere crederent. adv. CC V (imperf.subj.) La oración de ne es CD de postulavit Catilina con voz suplicante pidió de los senadores (= a los senadores) que no creyeran algo (= nada) a la ligera de él VOLVER 204. Restat V (pres.) ut doceam omnia hominum causa facta esse. conj.compl. V (pres.subj.) ac. suj gen.+causa= CC inf.perf.pas. CD NC La oración de ut es sujeto de restat. Falta que enseñe que todas las cosas han sido hechas por los hombres VOLVER 206. Galli nom. suj. timebant ne V (imperf.) conj. compl. Caesar nom. suj. veniret. V (imperf. subj.) La oración de ne es CD de timebant. Los galos temían que César viniera VOLVER 209. Hasdrubal metu, nom. suj. abl. CC ne dederetur Scipioni, conj.compl. V(imperf.subj.pas.) dat. CI urbe excessit. abl. CC V (perf.) La oración de ne está explicando a la palabra metu (completiva explicativa) Asdrúbal salió de la ciudad por miedo a que fuera entregado (= a ser entregado) a Escipión VOLVER 211. Non dubitari debet quin fuerint ante Homerum poetae. adv. neg. inf.pres.pas.CD V (pres.) conj.compl. V (perf. subj.) ac. CC nom.suj. La oración de quin es sujeto de debet. No debe ser dudado (= dudarse) que existieron poetas antes de Homero VOLVER 212. Quid nom. suj. obstat quominus beatus sis? V (pres.) conj.compl. nom.atrib. V(pres.subj.) La oración de quominus es CD de obstat. ¿Qué impide que seas feliz? VOLVER 213. Nihil nom. suj. impedit quominus id facere V (pres.) conj.compl. ac CD inf.pres. CD conc. possimus. V(pres.subj.) La oración de quominus es el CD de impedit. Nada impide que podamos hacer eso VOLVER 216. Oportet esse ut vivas, V (pres.) inf.pres.suj. NC conj.fin. V (pres.subj.) non vivere ut edas. adv. neg. inf.pres.suj.NC conj.fin. V (pres.subj.) Conviene comer para que que vivas (= para vivir), no vivir para que comas (= para comer) VOLVER 217. Ager, nom. suj. cum multos annos quievit, uberiores conj.temp. ac. CCT ac. CD fruges solet. ac. CD V (pres.) V (perf.) efferre inf.pres. CD conc. El campo, cuando ha descansado durante muchos años, suele producir cosechas más abundantes VOLVER 219. Caesar, nom. suj. ubi ex captivis cognovit conj. temp. abl. CC V (perf.) consedissent, ad hostes contendit. V (plusc.subj.) ac. CC V (perf.) quo in loco hostium copiae abl. CC gen. CN nom. suj. La oración de quo in loco… consedissent es completiva interrogativa indirecta, CD de cognovit. César cuando conoció por los cautivos en qué lugar se habían asentado las tropas de los enemigos, se dirigió hacia los enemigos VOLVER 221. Caesar nom. suj. cum primum potuit, ad exercitum contendit. conj.temp. adv.t. V (perf.) ac. CC V (perf.) César tan pronto como pudo, se dirigió hacia el ejército VOLVER 222. Cum Rhodum venissem, Hortensii cum histórico ac. CC V (plusc.subj.) gen. CN ac. CD mortem cognovi. V (perf.) Habiendo llegado a Rodas, conocí la muerte de Hortensio VOLVER 227. Diu adv. apparandum est V (pres.perifr.pas.) bellum, nom. suj. ut vincas celerius. conj. fin. V (pres. subj.) adv. comp. Largo tiempo debe ser preparada (= se ha de preparar) la guerra, para que venzas más rápidamente (= para vencer más rápidamente) VOLVER 228. Adiuta me, quo V (imperat.) ac. CD conj.fin. id facilius fiat. nom.suj. nom. predicat. V (pres.subj.) Ayúdame para que eso se haga más fácil VOLVER 231. Invenerat V (plusc.) homines, qui dicendo ac. CD nom.suj. gdio.CC tempus consumerent. ac. CD V (imperf.subj.) La oración de relativo, al tener su verbo en subjuntivo, tiene matiz circunstancial, en este caso consecutivo (= unos hombres tales que gastaban…). Había encontrado a unos hombres que gastaban su tiempo hablando (= que pasaban el tiempo hablando) VOLVER 232. Rufum ac. CD petisti, V (perf.) laudo, non quia tu ut ita facerem V (pres.) adv. neg. conj. causal nom.suj. conj.compl. adv. V (imperf. subj.) sed quia conj.adv. conj.causal est ille V (pres.) nom. suj. dignissimus. nom. atrib. Elogio a Rufo no porque tú pediste que lo hiciera así, sino porque aquel es muy digno. VOLVER 233. Nemo patriam nom. suj. ac. CD quia magna est conj.causal nom. atrib. V(pres.) sed quia conj.adv. conj.causal nom. atrib. amat, V(pres.) sua. Nadie ama la patria porque es grande, sino porque es suya VOLVER 235. Tantus nom. atrib. fuit ardor animorum, ut V (perf.) nom. suj. gen. CN conj. consec nemo pugnantium senserit. nom. suj. part.pres. sust. CN V (perf.subj.) motum terrae ac. CD gen. CN Tan grande fue el ardor de sus ánimos que nadie de los que luchaban percibió el movimiento de tierra (= el terremoto) VOLVER 236. Epaminondas nom. suj. ut adeo veritatis amans erat, adv. gen. CN nom. atrib. V(imperf.) ne(quidem) conj.consec. adv. per iocum ac. CC (ne)quidem adv. mentiretur. V (imperf.subj.) Epaminondas erat tan amante de la verdad que ni siquiera mentía en broma VOLVER 239. Ea erat abl. CC non sagatitate V (imperf.) abl. CC Alcibiades, nom. suj. ut conj.consec. decipi inf.pres.pas. CD concert. posset. adv.neg. V (imperf.subj.) Alcibiades era de tal sagacidad que no podía ser engañado VOLVER 241. Quamquam conj. conc. innocentissimus erat, damnatus est Socrates. nom. atrib. V (imperf.) V (perf.) nom. suj. Aunque era muy inocente (= totalmente inocente), Sócrates fue condenado VOLVER 243. Quod nom. suj. turpe est, nom. atrib. V (pres.) conj. conc. pres. subj. fieri nullo modo inf.pres.pas. CD conc. abl. CC quamvis occultetur, tamen honestum advers. nom. predicat. potest. V (pres.) La oración de relativo sin antecedente quod… est es el sujeto de potest (y también de occultetur) Lo que es vergonzoso, aunque sea ocultado (= se oculte), sin embargo de ningún modo puede hacerse honesto VOLVER 244. Ut desint vires, conj. conc. V (pres.subj.) nom. suj. tamen est laudanda advers. V (pres.perifr.pas.) voluntas. nom. suj. Aunque falten las fuerzas, sin embargo la voluntad ha de ser elogiada VOLVER 245. Si in hoc erro, qui conj. cond. abl. CC animos V (pres.) nom.suj. ac.suj. esse credam, libenter inf.pres.CD NC V (pres.subj.) adv. hominum inmortales gen. CN ac. atrib. erro. V (pres.) La oración de relativo, al llevar su verbo en subjuntivo, tiene valor circunstancial, en este caso causal. Si me equivoco en esto, yo que creo (= porque creo) que las almas de los hombres son inmortales, con gusto me equivoco VOLVER 247. Orationes Thucydidis ac. CD si conj.cond. gen. CN velim, imitari neque inf.pres.dep.CD conc. nec V (pres.subj.) conj.cop. velim, conj. cop. si V (pres. subj.) conj.cond. possim, V (pres.subj.) possim. V (pres. subj.) Los discursos de Tucídides ni podría imitarlos si quisiera, ni querría si pudiera VOLVER 249. Si venisses ad exercitum, a tribunis militaribus visus esses. conj. cond. V(plusc.subj.) ac. CC abl. compl.ag. V (plusc.subj.) Si hubieras venido al ejército, habrías sido visto por los tribunos militares VOLVER 250. Si conj. cond. si feceris id quod ostendis, V (fut.perf.) ac. CD ac. CD V (pres.) non feceris, conj.cond. adv. neg. V (fut.perf.) magnam habebo gratiam; ac. CD V (fut.imperf.) ac. CD ignoscam. V (fut. imperf.) Si habrás hecho (= has hecho) eso que muestras, tendré un gran agradecimiento (= te estaré agradecido); si no lo habrás hecho (= has hecho), lo perdonaré VOLVER 251. Si vis pacem, cole conj. cond. V (pres.) ac. CD V (imperat.) iustitiam. ac. CD Si quieres la paz, cuida la justicia (= trabaja por la justicia) VOLVER