Download 1 - Consellería de Educación

I.E.S. VILALONGA (SANXENXO)
DEPARTAMENTO DE MÚSICA
PROGRAMACIÓN DE 3º E.S.O.
CURSO 2015-2016
1
ÍNDICE
I. INTRODUCIÓN – páx. 3-4
II. CONTRIBUCIÓN DA MATERIA DE MÚSICA Á ADQUISICIÓN DAS
COMPETENCIAS BÁSICAS – páx. 4-5
III. OBXECTIVOS– páx. 5-7
IV. OBXECTIVOS ESPECÍFICOS, CONTRIBUCIÓN DE CADA UNIDADE Á
ADQUISICIÓN DAS COMPETENCIAS BÁSICAS, CONTIDOS,
ESTÁNDARES DE APRENDIZAXE, ACTIVIDADES - páx. 7–22
V. CONTIDOS MÍNIMOS - páx. 22-24
VI. SECUENCIACIÓN E TEMPORALIZACIÓN – páx. 24
VII. CRITERIOS DE AVALIACIÓN – páx. 24-26
VIII. INSTRUMENTOS DE AVALIACIÓN E RECUPERACIÓN – páx. 26-27
IX. AVALIACIÓN DO ALUMNADO QUE PERDEU O DEREITO DE
AVALIACIÓN CONTÍNUA – páx. 28
X. METODOLOXÍA – páx. 28-29
XI. MATERIAIS E RECURSOS – páx. 29
XII. RECUPERACIÓN DE PENDENTES – páx. 29-30
XIII. TEMAS TRANVERSAIS – páx. 30-31
XIV. DESEÑO DA AVALIACIÓN INICIAL E MEDIDAS INDIVIDUAIS O
COLECTIVAS QUE SE POIDAN ADOPTAR – páx. 32
XV. ATENCIÓN Á DIVERSIDADE – páx. 32
XVI. ACTIVIDADES COMPLEMENTARIAS E EXTRAESCOLARES – páx. 32
XVII. TRATAMENTO E FOMENTO DAS TECNOLOXÍAS DA
INFORMACIÓN E COMUNICACIÓN – páx. 33
XVIII. PLAN DE FOMENTO DA LECTURA – páx. 33-34
2
I. INTRODUCIÓN
A música, como ben cultural e como linguaxe e medio de comunicación non verbal,
constitúe un elemento con gran valor na vida das persoas; ademais, favorece o seu
desenvolvemento integral, intervén na súa formación emocional e intelectual, a través
do coñecemento do feito musical como manifestación cultural e histórica, e contribúe ao
afianzamento dunha postura aberta, reflexiva e crítica no alumnado.
Na actualidade, a música constitúe un dos principais referentes de identificación da
mocidade. Co desenvolvemento tecnolóxico multiplicáronse as canles de acceso ás cada
vez máis numerosas fontes de cultura musical, así como aos seus diversos xeitos de
creación e interpretación, a través de vehículos que forman parte da súa vida cotiá,
como internet, os dispositivos móbiles, os reprodutores de son e os videoxogos.
Ademais, fomenta o desenvolvemento da percepción, a sensibilidade estética, a
expresión creativa e a reflexión crítica.
A materia de Música contribúe ao desenvolvemento de valores como o esforzo, a
constancia, a disciplina, a toma de decisións, a autonomía, o compromiso, a asunción de
responsabilidades e o espírito emprendedor, innovador e crítico, que contribúen ao
desenvolvemento integral da persoa. A práctica musical mellora a memoria, a
concentración, a atención, a psicomotricidade, o control das emocións, a autoestima, as
habilidades para enfrontarse a un público ou a capacidade para traballar en grupo. A
música potencia o desenvolvemento de capacidades como a comunicación oral e escrita,
o pensamento matemático ou o coñecemento tecnolóxico e científico, que axudan á
adquisición das competencias, ademais de procurar un ensino integral e axudar na
maduración do alumnado novo.
Transcendendo estes valores estéticos, propios da competencia de conciencia e
expresións culturais, o alumnado aprenderá actitudes de cooperación e traballo en
equipo ao formar parte de diversas agrupacións nas que cadaquén asumirá diferentes
papeis para poder interpretar música en conxunto. Por outra parte, é interesante
fomentar actitudes emprendedoras que acheguen o alumnado ás diferentes profesións no
ámbito musical e non musical.
Esta materia fomenta as actividades colaborativas ao integrar os/as estudantes nun
grupo, fomentando o intercambio de ideas, o respecto entre iguais, a integración, a
creatividade, o coñecemento doutros contextos e o desenvolvemento da intelixencia
emocional.
O estudo desta materia parte dos coñecementos previos adquiridos polo alumnado na
educación primaria e do seu desenvolvemento evolutivo, afondando con elementos que,
dado o seu nivel de abstracción, deben abordarse neste momento de desenvolvemento
do alumnado.
Entre outros, é obxectivo desta materia dotar os alumnos e as alumnas dun vocabulario
que permita a descrición de fenómenos musicais, unha comprensión da linguaxe
musical como medio de expresión artística, unha sensibilidade cara á expresión musical
e o entendemento da música como un fenómeno imbricado na historia e na sociedade.
Tamén se lle outorga un papel importante á análise das obras musicais, entendendo que
se pode levar a cabo en distintos niveis de profundidade.
Os elementos do currículo básico organizáronse en catro bloques, moi relacionados
entre si, que comparten múltiples elementos: "Interpretación e creación" integra a
expresión instrumental, vocal e corporal coa improvisación e a composición musical, o
que permitirá ao alumnado participar da música dunha forma activa; "Escoita" pretende
crear a primeira actitude fundamental cara a esta arte e dotar o alumnado das
3
ferramentas básicas para gozar dela a través da audición e a comprensión do feito
musical; "Contextos musicais e culturais" relaciona a música coa cultura e a historia, dá
a coñecer o valor do patrimonio musical español e galego, e ensina a identificar o estilo
e as características distintivas da música que delimitan cada período histórico básico; e
finalmente, "Música e tecnoloxías" pretende abranguer o coñecemento e a práctica da
interacción entre música e novas tecnoloxías. Estes aspectos teñen especial importancia
debido á proximidade que as tecnoloxías teñen na vida cotiá do alumnado, polo que se
pretende xerar unha vinculación entre a linguaxe tecnolóxica que utiliza habitualmente e
a música dentro da aula.
Xa como remate, vese necesario resaltar a importancia do uso dunha metodoloxía
adecuada a este enfoque curricular, que posibilite que o alumnado sexa protagonista da
súa propia aprendizaxe, traballando de xeito colaborativo, onde a práctica e a vivencia
do feito musical sexa real e relevante para o alumnado, para a comunidade educativa e
para o contorno social.
II. CONTRIBUCIÓN DA MATERIA DE MÚSICA Á ADQUISICIÓN
DAS COMPETENCIAS BÁSICAS.
A materia de música contribúe de forma directa á adquisición da competencia en
conciencia e expresión cultural e artística (CCEC) en todos os aspectos que a
configuran. Fomenta a capacidade de apreciar, comprender e valorar críticamente
diferentes manifestacións culturais e musicais, a través de experiencias preceptivas,
expresivas e do coñecemento de músicas de diferentes culturas, épocas e estilos. Pode
potenciar así actitudes abertas e respetuosas e ofrecer elementos para a elaboración de
xuízos fundamentados respecto das distintas manifestacións musicais, establecendo
conexións con outras linguaxes artísticas e cos contextos social e histórico ós que se
circunscribe cada obra.
Colabora ao desenvolvemento da competencia de sentido de iniciativa e espíritu
emprendedor (CSIEE), mediante o traballo colaborativo e a habilidade para planificar e
xestionar proxectos. A interpretación e a composición son dous claros exemplos de
actividades que requiren dunha planificación previa e de toma de decisións para obter os
resultados desexados. Por outra banda, naquelas actividades relacionadas especialmente
coa interpretación musical, desenvólvense capacidades e habilidades tales como a
perseveranza, a responsabilidade, a autocrítica e a autoestima, sendo estos factores clave
para a adquisición desta competencia. Non pode esquecerse tampouco que a
organización e realización de actividades musicais no Centro escolar require a
utilización de habilidades sociais para traballar en equipo co fin de levar a cabo un
proxecto común: poñerse no lugar doutro, valorar as ideas dos demais, dialogar,
negociar e traballar de forma cooperativa e flexible para o ben común.
A música contribúe tamén á competencia social e cívica (CSC). A participación en
actividades musicais e de movemento de distinta índole, especialmente as relacionadas
coa interpretación e creación colectiva que requiren dun traballo cooperativo, colabora
na adquisición de habilidades para relacionarse cos demais. A participación en
experiencias colectivas, musicais e de movemento dá a oportunidade de expresar ideas
propias, valorar as dos demais e coordinar as súas propias accións coas doutros
integrantes do grupo, responsabilizándose na consecución dun resultado.
A toma de contacto cunha ampla variedade de músicas, tanto do pasado como do
presente, favorece a comprensión de diferentes culturas e da súa contribución á
4
sociedade en que vivimos, fomentando a valoración das distintas achegas e a percepción
das progresiva fusión de estilos e culturas que se está a realizar nesta arte. A reflexión
sobre a presenza incesante da música nas nosas vidas, sobre o uso que dela se fai na
publicidade e noutros medios como elemento de manipulación emotiva, e sobre o seu
papel na economía e na creación de novas profesións, desenvolve a valoración crítica e
a comprensión da realidade.
A música tamén contribúe de xeito directo ao desenvolvemento do tratamento da
información e da competencia dixital (CD). O uso dos recursos tecnolóxicos no campo
da música posibilita o coñecemento e dominio básico do hardware e o software musical,
os distintos formatos de son e de audio dixital ou as técnicas de tratamento e gravación
do son relacionados, entre outros, coa producción de mensaxes musicais, audiovisuais e
multimedia. Favorece, así mesmo, o seu aproveitamento como ferramenta para os
procesos de autoaprendizaxe e a súa posible integración nas actividades de lecer.
Ademais a obtención da información musical require de destrezas relacionadas co
tratamento da información, aínda que, desde esta materia, merece especial
consideración o uso de productos musicais e a súa relación coa distribución e os
dereitos de autor.
A música tamén contribúe ao desenvolvemento da competencia para aprender a
aprender (CAA), potenciando capacidades e destrezas fundamentais para a aprendizaxe
guiada e autónoma como a atención, a concentración e a memoria, á vez que desenvolve
o sentido da orde e da análise.
Respecto á competencia en comunicación lingüística (CCL), a música contribúe, do
mesmo xeito que outras áreas, a enriquecer os intercambios comunicativos, e á
adquisición e uso dun vocabulario musical básico. Tamén colabora coa integración da
linguaxe musical e da linguaxe verbal e coa valoración do enriquecemento que a dita
interacción xera.
Desde o punto de vista da competencia matemática e competencias básicas en ciencia
e tecnoloxía (CMCCT), a música realiza a súa achega á mellora da calidade do
ambiente, identificando e reflexionando sobre o exceso de ruído, a contaminación
sonora e o uso indiscriminado da música, co fin de xerar hábitos saudables. Ao mesmo
tempo os contidos relacionados co uso terapéutico da música ou co uso correcto da voz
e do aparello respiratorio, non só para conseguir resultados musicais óptimos, senón
tamén para previr problemas de saúde, inciden no desenvolvemento desta competencia.
A música contribúe á competencia matemática poñendo en evidencia a necesidade do
manexo de principios matemáticos para a comprensión dos elementos básicos da
linguaxe musical: a relación entre as distintas figuras, o compás, o timbre ou as
agrupacións de sons en distintos tipos de escalas. Por outra parte non podemos esquecer
a relación que teñen coas matemáticas e a física correntes musicais como a música
aleatoria, algorítmica, a estocástica e a fractal.
III. OBXECTIVOS
A educación secundaria obrigatoria contribuirá a desenvolver nos alumnos e nas
alumnas as capacidades que lles permitan:
a) Asumir responsablemente os seus deberes, coñecer e exercer os seus dereitos no
respecto ás demais persoas, practicar a tolerancia, a cooperación e a solidariedade entre
as persoas e os grupos, exercitarse no diálogo, afianzando os dereitos humanos e a
5
igualdade de trato e de oportunidades entre mulleres e homes, como valores comúns
dunha sociedade plural, e prepararse para o exercicio da cidadanía democrática.
b) Desenvolver e consolidar hábitos de disciplina, estudo e traballo individual e en
equipo, como condición necesaria para unha realización eficaz das tarefas da
aprendizaxe e como medio de desenvolvemento persoal.
c) Valorar e respectar a diferenza de sexos e a igualdade de dereitos e oportunidades
entre eles. Rexeitar a discriminación das persoas por razón de sexo ou por calquera
outra condición ou circunstancia persoal ou social. Rexeitar os estereotipos que supoñan
discriminación entre homes e mulleres, así como calquera manifestación de violencia
contra a muller.
d) Fortalecer as súas capacidades afectivas en todos os ámbitos da personalidade e nas
súas relacións coas demais persoas, así como rexeitar a violencia, os prexuízos de
calquera tipo e os comportamentos sexistas, e resolver pacificamente os conflitos.
e) Desenvolver destrezas básicas na utilización das fontes de información, para adquirir
novos coñecementos con sentido crítico. Adquirir unha preparación básica no campo
das tecnoloxías, especialmente as da información e a comunicación.
f) Concibir o coñecemento científico como un saber integrado, que se estrutura en
materias, así como coñecer e aplicar os métodos para identificar os problemas en
diversos campos do coñecemento e da experiencia.
g) Desenvolver o espírito emprendedor e a confianza en si mesmo, a participación, o
sentido crítico, a iniciativa persoal e a capacidade para aprender a aprender, planificar,
tomar decisións e asumir responsabilidades.
h) Comprender e expresar con corrección, oralmente e por escrito, na lingua galega e na
lingua castelá, textos e mensaxes complexas, e iniciarse no coñecemento, na lectura e no
estudo da literatura.
i) Comprender e expresarse nunha ou máis linguas estranxeiras de maneira apropiada.
l) Coñecer, valorar e respectar os aspectos básicos da cultura e da historia propias e das
outras persoas, así como o patrimonio artístico e cultural. Coñecer mulleres e homes que
realizaran achegas importantes á cultura e á sociedade galega, ou a outras culturas do
mundo.
m) Coñecer e aceptar o funcionamento do propio corpo e o das outras persoas, respectar
as diferenzas, afianzar os hábitos de coidado e saúde corporais, e incorporar a educación
física e a práctica do deporte para favorecer o desenvolvemento persoal e social.
Coñecer e valorar a dimensión humana da sexualidade en toda a súa diversidade.
Valorar criticamente os hábitos sociais relacionados coa saúde, o consumo, o coidado
dos seres vivos e o medio ambiente, contribuíndo á súa conservación e á súa mellora.
n) Apreciar a creación artística e comprender a linguaxe das manifestacións artísticas,
utilizando diversos medios de expresión e representación.
6
ñ) Coñecer e valorar os aspectos básicos do patrimonio lingüístico, cultural, histórico e
artístico de Galicia, participar na súa conservación e na súa mellora, e respectar a
diversidade lingüística e cultural como dereito dos pobos e das persoas, desenvolvendo
actitudes de interese e respecto cara ao exercicio deste dereito.
o) Coñecer e valorar a importancia do uso da lingua galega como elemento fundamental
para o mantemento da identidade de Galicia, e como medio de relación interpersoal e
expresión de riqueza cultural nun contexto plurilingüe, que permite a comunicación con
outras linguas, en especial coas pertencentes á comunidade lusófona.
IV. OBXECTIVOS ESPECÍFICOS, CONTRIBUCIÓN DE CADA
UNIDADE Á ADQUISICIÓN DAS COMPETENCIAS BÁSICAS,
CONTIDOS,
ESTÁNDARES
DE
APRENDIZAXE,
ACTIVIDADES
UNIDAD 1
El sentido de la música
Objetivos específicos.
1.
2.
3.
4.
5.
Desarrollar la audición interior y los hábitos de escucha. (CSIEE, CCEC)
Reconocer la pluralidad de estilos en la música. (CCEC)
Reconocer las cualidades de la música. (CCEC y CCL)
Analizar una pieza desde el punto de vista musical. (CCEC)
Descubrir diferentes formas de conocer los géneros. (CCEC y CAA)
Contenidos
El recorrido de la música
 Cronología de las épocas artísticas
 Principales compositores de la Historia de la Música
 ¿Qué es la música?
 Los protagonistas de la música
 Los ingredientes de la música
 El ritmo:


- Tresillo
- Compás de 6x8
La melodía
La armonía:
-armonía consonante y disonante;
- escalas diatónica, pentáfona y cromática;
- acordes.



La textura: tipología.
La forma musical.
El timbre:
- Instrumentos de la orquesta sinfónica (repaso).
- Clasificación de los instrumentos de cuerda, viento y percusión (repaso).
- Los instrumentos electrófonos.
 Indicaciones de aire y carácter
Conexiones musicales
7
 Los géneros musicales
Ampliación y síntesis
 Actividades TIC
 En resumen
Estándares de aprendizaje















Reconoce la música de entre todos los sonidos que están a nuestro
alrededor. Interesarse por el impacto ambiental que provoca el abuso de la
música.
Aprender los distintos estilos musicales. Comprende las diferencias entre el
papel del compositor y el del intérprete.
Identifica los elementos de la música. Distingue la armonía consonante de
la disonante mediante la comparación de varios fragmentos musicales.
Comprende en qué consiste una melodía a través de la composición de una
propia sencilla.
Reconoce visual e auditivamente los instrumentos de la orquesta sinfónica.
Aprender en qué consisten y cómo se denominan los distintos géneros
musicales.
Distingue e emprega os elementos que se utilizan na representación gráfica
da música (colocación das notas no pentagrama; notas adicionais, clave de
fa en cuarta; duración das figuras; signos que afectan a intensidade e
matices; indicacións rítmicas e de tempo, etc.).
Recoñece, comprende e analiza tipos de textura.
Comprende e identifica os conceptos e os termos básicos relacionados cos
procedementos compositivos e os tipos formais.
Adquire e aplica as habilidades técnicas e interpretativas necesarias nas
actividades de interpretación adecuadas ao nivel.
Realiza improvisacións e composicións partindo de pautas previamente
establecidas.
Amosa unha actitude de superación e mellora das súas posibilidades e
respecta as capacidades e as formas de expresión dos seus compañeiros e
das súas compañeiras.
Practica as pautas básicas da interpretación: silencio, atención ao/á
director/a e a outros/as intérpretes, audición interior, memoria e adecuación
ao conxunto, amosando espírito crítico ante a súa propia interpretación e a
do seu grupo.
Adquire e aplica as habilidades técnicas e interpretativas necesarias nas
actividades de interpretación adecuadas ao nivel.
Coñece algunhas das posibilidades que ofrecen as tecnologías e utilízaas
como ferramentas para a actividade musical.
Actividades de enseñanza-aprendizaje
Iniciales
Preguntas sobre los temas o elementos de la música que los alumnos deberían
conocer de cursos anteriores.
Desarrollo
Los ingredientes de la música (pág. 12)
El ritmo (págs. 13)
8
La melodía (pág. 16)
La armonía y la textura (pág. 17)
El timbre (pág. 18)
Los géneros musicales (págs. 20)
Realización de ejercicios de dictado rítmico y rítmico-melódico.
Realización de ejercicios de composición musical.
Finales
Actividades del apartado Ampliación y síntesis (pág. 22)
Actividades de evaluación
Iniciales
Realización de actividades sobre el período concreto y en torno a las características
de la música de esa época.
Desarrollo
Evaluación de las actividades propuestas en el libro de texto o por el profesor.
Realización de las actividades de evaluación de la guía didáctica.
Realización de las actividades del apartado Conexiones musicales, destinado a
estudiar e interpretar músicas de procedencias o épocas distintas que mantienen
alguna relación.
Escritura de melodías con los elementos de lenguaje musical aprendidos el curso
anterior y con los nuevos aprendidos en este tema. Interpretación de alguno de estos
ejercicios compuestos por los alumnos con los instrumentos escolares. Aprendizaje del
uso de programas de escritura y sonido. Ponerle acompañamiento armónico.
Composición por parte de los alumnos de piezas cortas a dos voces.
Audición de los instrumentos de la orquesta y aprender a distinguir sus timbres.
Ejercicios de distinción de las diferentes texturas.
Utilización de dispositivos electrónicos, recursos de internet e software musical de
distintas características para o adestramento auditivo, a escoita, a interpretación e a
creación musical.
Finales
Actividades TIC pensadas para llevarlas a cabo con el ordenador. Se trabajarán con
programas de edición de audio (Audacity) y de partituras (Finale o Sibelius).
UNIDAD 2
La música de la Edad Media
Objetivos específicos.
1. Conocer la influencia de la música medieval en la actual. (CCEC)
2. Disfrutar de la serenidad del canto gregoriano. (CCEC)
3. Reconocer las principales características de la música medieval. (CCEC y
CCL)
4. Descubrir el origen y la evolución de la escritura musical. (CCEC)
5. Estudiar las diferencias entre la música civil y la religiosa de la Edad Media.
(CCEC)
9
Contenidos
El recorrido de la música
 La Edad Media: contexto histórico-artístico
 El canto gregoriano
 Los trovadores
 La polifonía
 La escritura musical
 Las danzas y los instrumentos
Conexiones musicales
 La música melismática
 La música de cantautor
Ampliación y síntesis
 Actividades TIC
 En resumen
Estándares de aprendizaje














Identifica los estilos musicales de la época histórica comprendida entre la
Edad Antigua y el Renacimiento.
Comprende en qué consiste el canto gregoriano y ponerlo en relación con la
música actual.
Identifica los estilos musicales de la época histórica comprendida entre la
Edad Antigua y el Renacimiento.
Sabe en qué momento histórico comenzó la escritura musical y la polifonía a
través de la observación y el análisis de partituras medievales.
Analiza las diferencias entre el canto gregoriano y la música de los
trovadores.
Identificar los instrumentos medievales.
Recoñece e sabe situar no espazo e no tempo músicas de diferentes
culturas e épocas históricas.
Explora e descubre as posibilidades da voz e os instrumentos, e a súa
evolución ao longo da historia da música.
Valora e aplica o silencio como elemento indispensable para a interpretación
e a audición.
Amosa interese por coñecer música de diferentes épocas e culturas como
fonte de enriquecemento cultural e satisfacción persoal, elaborando algún
proxecto de investigación e exposición.
Relaciona as cuestións técnicas aprendidas vinculándoas ás épocas da
historia da música correspondentes.
Practica as pautas básicas da interpretación: silencio, atención ao/á
director/a e a outros/as intérpretes, audición interior, memoria e adecuación
ao conxunto, amosando espírito crítico ante a súa propia interpretación e a
do seu grupo.
Adquire e aplica as habilidades técnicas e interpretativas necesarias nas
actividades de interpretación adecuadas ao nivel.
Utiliza con autonomía as fontes e os procedementos apropiados para
elaborar traballos sobre temas relacionados co feito musical.
Actividades de enseñanza-aprendizaje
Iniciales
10
Preguntas sobre los temas o elementos de la música que los alumnos deberían
conocer de cursos anteriores.
Desarrollo
La Edad Media (pág. 26)
El canto gregoriano (pág. 28)
Los trovadores (pág. 30)
La polifonía (pág. 32)
La escritura musical (pág. 34)
Las danzas y los instrumentos (pág. 35)
La música melismática (pág. 36)
La música de cantautor (pág. 37)
Finales
Actividades del apartado Ampliación y síntesis (pág. 38)
Actividades de evaluación
Iniciales
Realización de actividades sobre el período concreto y en torno a las características
de la música de esa época.
Desarrollo
Evaluación de las actividades propuestas en el libro de texto o por el profesor.
Realización de las actividades de evaluación de la guía didáctica.
Realización de las actividades del apartado Conexiones musicales, destinado a
estudiar e interpretar músicas de procedencias o épocas distintas que mantienen
alguna relación.
Realización de trabajos sobre alguno de los puntos estudiados en este tema con
apoyo de recursos bibliográficos y de las nuevas tecnologías. Presentación oral y/o
escrita de los mismos.
Finales
Actividades TIC pensadas para llevarlas a cabo con el ordenador. Se trabajarán dos
programas de edición de audio.
UNIDAD 3 La música del Renacimiento
Objetivos específicos.
1.
2.
3.
4.
5.
Reconocer las principales características de la música renacentista. (CCEC)
Distinguir gráficamente la melodía de una obra. (CCEC, CCL)
Discernir entre diferentes formas renacentistas y tipos de texturas. (CCEC)
Reconocer las diferencias entre la polifonía civil y la religiosa. (CCEC)
Apreciar algunos instrumentos utilizados en el Renacimiento. (CCEC, CMCCT)
Contenidos
El recorrido de la música
– El Renacimiento: contexto histórico-artístico
– La polifonía civil
– La polifonía religiosa
– El villancico renacentista
11
– La música instrumental
– Los instrumentos del Renacimiento
Conexiones musicales
– La polifonía del siglo XIX
– La polifonía actual
Ampliación y síntesis
– Actividades TIC
– En resumen
Estándares de aprendizaje
1. Identificar los distintos tipos de polifonía civil a partir del siglo XVI.
2. Interpretar piezas musicales del Renacimiento. Identificar las diversas texturas
a partir de audiciones.
3. Reconocer la polifonía religiosa a través de la audición de varios fragmentos
musicales.
4. Conocer los principales tipos de instrumentos que se utilizaban en el
Renacimiento.
5. Recoñece e sabe situar no espazo e no tempo músicas de diferentes culturas e
épocas históricas.
6. Explora e descubre as posibilidades da voz e os instrumentos, e a súa
evolución ao longo da historia da música.
7. Valora e aplica o silencio como elemento indispensable para a interpretación e
a audición.
8. Amosa interese por coñecer música de diferentes épocas e culturas como fonte
de enriquecemento cultural e satisfacción persoal, elaborando algún proxecto
de investigación e exposición.
9. Relaciona as cuestións técnicas aprendidas vinculándoas ás épocas da historia
da música correspondentes.
10. Practica as pautas básicas da interpretación: silencio, atención ao/á director/a e
a outros/as intérpretes, audición interior, memoria e adecuación ao conxunto,
amosando espírito crítico ante a súa propia interpretación e a do seu grupo.
11. Adquire e aplica as habilidades técnicas e interpretativas necesarias nas
actividades de interpretación adecuadas ao nivel.
12. Utiliza con autonomía as fontes e os procedementos apropiados para elaborar
traballos sobre temas relacionados co feito musical.
Actividades de enseñanza-aprendizaje
Iniciales
Preguntas sobre los temas o elementos de la música que los alumnos deberían
conocer de cursos anteriores.
Desarrollo
El Renacimiento (pág. 42)
La polifonía civil (pág. 43)
La polifonía religiosa (pág. 44)
El villancico renacentista (pág. 46)
La música instrumental (pág. 47)
Los instrumentos del Renacimiento (pág. 50)
La polifonía del siglo XIX (pág. 52)
La polifonía actual (pág. 53)
Finales
12
Actividades del apartado Ampliación y síntesis (pág. 54)
Actividades de evaluación
Iniciales
Realización de actividades sobre el período concreto y en torno a las características
de la música de esa época.
Desarrollo
Evaluación de las actividades propuestas en el libro de texto o por el profesor.
Realización de las actividades de evaluación de la guía didáctica.
Realización de las actividades del apartado Conexiones musicales, destinado a
estudiar e interpretar músicas de procedencias o épocas distintas que mantienen
alguna relación.
Realización de trabajos sobre alguno de los puntos estudiados en este tema con
apoyo de recursos bibliográficos y de las nuevas tecnologías. Presentación oral y/o
escrita de los mismos.
Finales
Actividades TIC pensadas para llevarlas a cabo con el ordenador. Se trabajarán dos
programas de edición de audio.
UNIDAD 4 La música del Barroco
Objetivos específicos.
1.
2.
3.
4.
Conocer las principales características de la música barroca. (CCEC)
Apreciar las obras del Barroco. (CCEC, CCL)
Conocer la ópera, la cantata y el oratorio. (CCEC)
Distinguir y reconocer las formas musicales y los diferentes instrumentos
típicos del período barroco. (CCEC, CMCCT)
5. Interpretar música barroca. (CCEC, CCL, CSIEE)
Contenidos
El recorrido de la música
– El Barroco: contexto histórico-artístico
– La música vocal
– La música instrumental
Conexiones musicales
– La influencia del Barroco
– El canon al estilo pop
Ampliación y síntesis
– Actividades TIC
– En resumen
Estándares de aprendizaje
1. Reconocer las características musicales del Barroco a partir de varios
fragmentos musicales. Identificar una policoralidad.
2. Iniciarse en el estudio de obras instrumentales del Barroco (Vivaldi, Pachelbel,
13
Bach).
3. Conocer el nacimiento de la ópera mediante el Orfeo de Monteverdi y trabajar
el oratorio El Mesías de Haendel.
4. Identificar los distintos instrumentos del Barroco en una audición y en un vídeo.
5. Interpretar música a partir de las partituras y la animación de «La primavera»,
de Las cuatro estaciones de Vivaldi.
6. Recoñece e sabe situar no espazo e no tempo músicas de diferentes culturas e
épocas históricas.
7. Explora e descubre as posibilidades da voz e os instrumentos, e a súa
evolución ao longo da historia da música.
8. Valora e aplica o silencio como elemento indispensable para a interpretación e
a audición.
9. Amosa interese por coñecer música de diferentes épocas e culturas como fonte
de enriquecemento cultural e satisfacción persoal, elaborando algún proxecto
de investigación e exposición.
10. Relaciona as cuestións técnicas aprendidas vinculándoas ás épocas da historia
da música correspondentes.
11. Practica as pautas básicas da interpretación: silencio, atención ao/á director/a e
a outros/as intérpretes, audición interior, memoria e adecuación ao conxunto,
amosando espírito crítico ante a súa propia interpretación e a do seu grupo.
12. Adquire e aplica as habilidades técnicas e interpretativas necesarias nas
actividades de interpretación adecuadas ao nivel.
13. Utiliza con autonomía as fontes e os procedementos apropiados para elaborar
traballos sobre temas relacionados co feito musical.
Actividades de enseñanza-aprendizaje
Iniciales
Preguntas sobre los temas o elementos de la música que los alumnos deberían
conocer de cursos anteriores.
Desarrollo
El Barroco (pág. 58)
La música vocal (pág. 60)
La música instrumental (pág. 63)
La influencia del Barroco (pág. 68)
El canon al estilo pop (pág. 69)
Finales
Actividades del apartado Ampliación y síntesis (pág. 70)
Actividades de evaluación
Iniciales
Realización de actividades sobre el período concreto y en torno a las características
de la música de esa época.
Desarrollo
Evaluación de las actividades propuestas en el libro de texto o por el profesor.
Realización de las actividades de evaluación de la guía didáctica.
Realización de las actividades del apartado Conexiones musicales, destinado a
estudiar e interpretar músicas de procedencias o épocas distintas que mantienen
alguna relación.
14
Realización de trabajos sobre alguno de los puntos estudiados en este tema con
apoyo de recursos bibliográficos y de las nuevas tecnologías. Presentación oral y/o
escrita de los mismos.
Finales
Actividades TIC pensadas para llevarlas a cabo con el ordenador. Se trabajarán dos
programas de edición de audio.
UNIDAD 5
La música del Clasicismo
Objetivos específicos. Contribución al desarrollo de las competencias básicas
1. Conocer las características del Clasicismo. (CCEC)
2. Distinguir las principales formas musicales de la época y sus autores. (CCEC y
CCL)
3. Reconocer la orquesta y los instrumentos del Clasicismo. (CCEC y CMCCT)
4. Valorar la ópera clásica. (CCEC)
5. Interpretar en grupo piezas de la época. (CCEC, CCL y CSIEE)
Contenidos
El recorrido de la música
– El Clasicismo: contexto histórico-artístico
– La música instrumental
– La ópera, del Barroco al Clasicismo
Conexiones musicales
– La música y el poder
Ampliación y síntesis
– Actividades TIC
– En resumen
Estándares de aprendizaje
1. Reconoce las principales características de la música clásica a partir de las
audiciones del tema.
2. Interesarse en la sonata como forma musical fundamental del período clásico
al escuchar la Sonata en Do Mayor de Mozart. Conocer también el resto de las
formas musicales de la música instrumental.
3. Es consciente del cambio que se produce en la mentalidad de los músicos del
Clasicismo a través del estudio de diversas obras de la época.
4. Escucha y analiza fragmentos de La serva padrona y La flauta mágica y a partir
de ellos deduce las principales características de la ópera del Clasicismo.
5. Interpretar partituras con la orquesta escolar.
6. Recoñece e sabe situar no espazo e no tempo músicas de diferentes culturas e
épocas históricas.
7. Explora e descubre as posibilidades da voz e os instrumentos, e a súa
evolución ao longo da historia da música.
8. Valora e aplica o silencio como elemento indispensable para a interpretación e
a audición.
15
9. Amosa interese por coñecer música de diferentes épocas e culturas como fonte
de enriquecemento cultural e satisfacción persoal, elaborando algún proxecto
de investigación e exposición.
10. Relaciona as cuestións técnicas aprendidas vinculándoas ás épocas da historia
da música correspondentes.
11. Practica as pautas básicas da interpretación: silencio, atención ao/á director/a e
a outros/as intérpretes, audición interior, memoria e adecuación ao conxunto,
amosando espírito crítico ante a súa propia interpretación e a do seu grupo.
12. Adquire e aplica as habilidades técnicas e interpretativas necesarias nas
actividades de interpretación adecuadas ao nivel.
13. Utiliza con autonomía as fontes e os procedementos apropiados para elaborar
traballos sobre temas relacionados co feito musical.
Actividades de enseñanza-aprendizaje
Iniciales
Preguntas sobre los temas o elementos de la música que los alumnos deberían
conocer de cursos anteriores.
Desarrollo
El Clasicismo (pág. 74)
La música instrumental (pág. 75)
La ópera, del Barroco al Clasicismo (pág. 80)
La música y el poder (pág. 84)
Finales
Actividades del apartado Ampliación y síntesis (pág. 86)
Actividades de evaluación
Iniciales
Realización de actividades sobre el período concreto y en torno a las características
de la música de esa época.
Desarrollo
Evaluación de las actividades propuestas en el libro de texto o por el profesor.
Realización de las actividades de evaluación de la guía didáctica.
Realización de las actividades del apartado Conexiones musicales, destinado a
estudiar e interpretar músicas de procedencias o épocas distintas que mantienen
alguna relación.
Realización de trabajos sobre alguno de los puntos estudiados en este tema con
apoyo de recursos bibliográficos y de las nuevas tecnologías. Presentación oral y/o
escrita de los mismos.
Finales
Actividades TIC pensadas para llevarlas a cabo con el ordenador. Se trabajarán dos
programas de edición de audio.
UNIDAD 6
La música del Romanticismo
Objetivos específicos. Contribución al desarrollo de las competencias básicas
16
1.
2.
3.
4.
5.
6.
Analizar fragmentos de la música romántica. (CCEC)
Conocer las principales características de la música del siglo XIX. (CCEC)
Reconocer la importancia del piano. (CCEC y CMCCT)
Descubrir los autores románticos. (CCEC)
Mostrar interés por la ópera romántica. (CCEC)
Interpretar obras de este período. (CCEC, CCL y CSIEE)
Contenidos
El recorrido de la música
– El Romanticismo: contexto histórico-artístico
– Las sinfonías
– La música para piano
– El lied
– La ópera romántica
– Los instrumentos
Conexiones musicales
– La orquesta en la música moderna
– La ópera y el cine
Ampliación y síntesis
– Actividades TIC
– En resumen
Estándares de aprendizaje
1. Comprende y conoce el período romántico ahondando en la producción
musical de autores como Mendelssohn o Beethoven.
2. Identifica las características de la música para piano.
3. Distingue las distintas formas musicales de la época mediante la escucha y el
análisis de obras de autores como Schubert y Verdi.
4. Conoce las obras de compositores como Verdi y Puccini.
5. Interpreta partituras.
6. Recoñece e sabe situar no espazo e no tempo músicas de diferentes culturas e
épocas históricas.
7. Explora e descubre as posibilidades da voz e os instrumentos, e a súa
evolución ao longo da historia da música.
8. Valora e aplica o silencio como elemento indispensable para a interpretación e
a audición.
9. Amosa interese por coñecer música de diferentes épocas e culturas como fonte
de enriquecemento cultural e satisfacción persoal, elaborando algún proxecto
de investigación e exposición.
10. Relaciona as cuestións técnicas aprendidas vinculándoas ás épocas da historia
da música correspondentes.
11. Practica as pautas básicas da interpretación: silencio, atención ao/á director/a e
a outros/as intérpretes, audición interior, memoria e adecuación ao conxunto,
amosando espírito crítico ante a súa propia interpretación e a do seu grupo.
12. Adquire e aplica as habilidades técnicas e interpretativas necesarias nas
actividades de interpretación adecuadas ao nivel.
13. Utiliza con autonomía as fontes e os procedementos apropiados para elaborar
traballos sobre temas relacionados co feito musical.
17
Actividades de enseñanza-aprendizaje
Iniciales
Preguntas sobre los temas o elementos de la música que los alumnos deberían
conocer de cursos anteriores.
Desarrollo
El Romanticismo (pág. 90)
Las sinfonías (pág. 92)
La música para piano (pág. 94)
El lied (pág. 96)
La ópera romántica (pág. 97)
Los instrumentos (pág. 99)
La orquesta en la música moderna (pág. 100)
La ópera y el cine (pág. 101)
Finales
Actividades del apartado Ampliación y síntesis (pág. 102)
Actividades de evaluación
Iniciales
Realización de actividades sobre el período concreto y en torno a las características
de la música de esa época.
Desarrollo
Evaluación de las actividades propuestas en el libro de texto o por el profesor.
Realización de las actividades de evaluación de la guía didáctica.
Realización de las actividades del apartado Conexiones musicales, destinado a
estudiar e interpretar músicas de procedencias o épocas distintas que mantienen
alguna relación.
Realización de trabajos sobre alguno de los puntos estudiados en este tema con
apoyo de recursos bibliográficos y de las nuevas tecnologías. Presentación oral y/o
escrita de los mismos.
Finales
Actividades TIC pensadas para llevarlas a cabo con el ordenador. Se trabajarán dos
programas de edición de audio.
UNIDAD 7
El nacionalismo musical
Objetivos específicos. Contribución al desarrollo de las competencias básicas
1.
2.
3.
4.
Analizar algunas obras del nacionalismo musical. (CCEC)
Conocer las principales características de la música del siglo XIX. (CCEC)
Tomar conciencia de la importancia del ritmo en esta música. (CCEC y CCL)
Aprender a valorar la música folclórica. (CCEC y CSC)
Contenidos
El recorrido de la música
– Los nacionalismos del siglo XIX
18
– La música rusa
– La música finlandesa
– La música checa
– La música española
- La música noruega
Conexiones musicales
– Aire de música celta
– Música de raíz africana
Ampliación y síntesis
– Actividades TIC
– En resumen
Estándares de aprendizaje
1. Conoce las características del nacionalismo musical así como obras de autores
representativos del mismo como Rimsky-Korsakov, Borodin, Sibelius, Dvorák,
Smetana, Falla, Albéniz y Granados.
2. Identificar los elementos de música popular incluidos en las composiciones del
nacionalismo musical.
3. Analizar fragmentos rítmicos como el Zapateado, de Pablo Sarasate, y una
danza de El príncipe Ígor, de Borodin.
4. Interpretar partituras con diferentes elementos de música folclórica.
5. Recoñece e sabe situar no espazo e no tempo músicas de diferentes culturas e
épocas históricas.
6. Explora e descubre as posibilidades da voz e os instrumentos, e a súa
evolución ao longo da historia da música.
7. Valora e aplica o silencio como elemento indispensable para a interpretación e
a audición.
8. Amosa interese por coñecer música de diferentes épocas e culturas como fonte
de enriquecemento cultural e satisfacción persoal, elaborando algún proxecto
de investigación e exposición.
9. Relaciona as cuestións técnicas aprendidas vinculándoas ás épocas da historia
da música correspondentes.
10. Practica as pautas básicas da interpretación: silencio, atención ao/á director/a e
a outros/as intérpretes, audición interior, memoria e adecuación ao conxunto,
amosando espírito crítico ante a súa propia interpretación e a do seu grupo.
11. Adquire e aplica as habilidades técnicas e interpretativas necesarias nas
actividades de interpretación adecuadas ao nivel.
12. Utiliza con autonomía as fontes e os procedementos apropiados para elaborar
traballos sobre temas relacionados co feito musical.
Actividades de enseñanza-aprendizaje
Iniciales
Preguntas sobre los temas o elementos de la música que los alumnos deberían
conocer de cursos anteriores.
Desarrollo
Los nacionalismos del siglo XIX (pág. 106)
La música rusa (pág. 108)
La música finlandesa (pág. 110)
La música checa (pág. 112)
La música española (pág. 114)
Aire de música celta (pág. 116)
19
Música de raíz africana (pág. 117)
Finales
Actividades del apartado Ampliación y síntesis (pág. 118)
Actividades de evaluación
Iniciales
Realización de actividades sobre el período concreto y en torno a las características
de la música de esa época.
Desarrollo
Evaluación de las actividades propuestas en el libro de texto o por el profesor.
Realización de las actividades de evaluación de la guía didáctica.
Realización de las actividades del apartado Conexiones musicales, destinado a
estudiar e interpretar músicas de procedencias o épocas distintas que mantienen
alguna relación.
Realización de trabajos sobre alguno de los puntos estudiados en este tema con
apoyo de recursos bibliográficos y de las nuevas tecnologías. Presentación oral y/o
escrita de los mismos.
Finales
Actividades TIC pensadas para llevarlas a cabo con el ordenador. Se trabajarán dos
programas de edición de audio.
UNIDAD 8
La música de vanguardia
Objetivos específicos. Contribución al desarrollo de las competencias básicas
1. Conocer la herencia musical del siglo XIX. (CCEC)
2. Reconocer la pluralidad de estilos en la música vanguardista del siglo XX.
(CCEC)
3. Desarrollar el sentido crítico en las audiciones. (CCEC, CSIEE)
4. Descubrir nuevos instrumentos y nuevas formas de componer. (CCEC, CCL y
CMCCT)
Contenidos
El recorrido de la música
- El siglo XX: contexto histórico-artístico
– Las vanguardias del siglo XX
– La música electrónica
– La música minimalista
– La música aleatoria
Conexiones musicales
– Bandas sonoras con sonidos electrónicos
– La música electrónica y el pop
Ampliación y síntesis
– Actividades TIC
– En resumen
20
Estándares de aprendizaje
1. Reconoce los clásicos del siglo XIX, su dificultad y su relación con el arte
contemporáneo del siglo XX.
2. Identifica la importancia de la electrónica y la informática en las nuevas
corrientes musicales.
3. Reconoce y analiza diversas piezas de música de vanguardia.
4. Aprende en qué consiste la nueva manera de componer de las vanguardias,
sobre todo en la música electrónica y la música aleatoria, a través de la
audición de diferentes fragmentos musicales.
5. Recoñece e sabe situar no espazo e no tempo músicas de diferentes culturas e
épocas históricas.
6. Explora e descubre as posibilidades da voz e os instrumentos, e a súa
evolución ao longo da historia da música.
7. Valora e aplica o silencio como elemento indispensable para a interpretación e
a audición.
8. Amosa interese por coñecer música de diferentes épocas e culturas como fonte
de enriquecemento cultural e satisfacción persoal, elaborando algún proxecto
de investigación e exposición.
9. Relaciona as cuestións técnicas aprendidas vinculándoas ás épocas da historia
da música correspondentes.
10. Practica as pautas básicas da interpretación: silencio, atención ao/á director/a e
a outros/as intérpretes, audición interior, memoria e adecuación ao conxunto,
amosando espírito crítico ante a súa propia interpretación e a do seu grupo.
11. Adquire e aplica as habilidades técnicas e interpretativas necesarias nas
actividades de interpretación adecuadas ao nivel.
12. Utiliza con autonomía as fontes e os procedementos apropiados para elaborar
traballos sobre temas relacionados co feito musical.
Actividades de enseñanza-aprendizaje
Iniciales
Preguntas sobre los temas o elementos de la música que los alumnos deberían
conocer de cursos anteriores.
Desarrollo
Las vanguardias del siglo xx (pág. 122)
La música electrónica (pág. 125)
La música minimalista (pág. 127)
La música aleatoria (pág. 128)
Bandas sonoras con sonidos electrónicos (pág. 130)
La música electrónica y el pop (pág. 131)
Finales
Actividades del apartado Ampliación y síntesis (pág. 132)
Actividades de evaluación
Iniciales
Realización de actividades sobre el período concreto y en torno a las características
de la música de esa época.
Desarrollo
Evaluación de las actividades propuestas en el libro de texto o por el profesor.
21
Realización de las actividades de evaluación de la guía didáctica.
Realización de las actividades del apartado Conexiones musicales, destinado a
estudiar e interpretar músicas de procedencias o épocas distintas que mantienen
alguna relación.
Realización de trabajos sobre alguno de los puntos estudiados en este tema con
apoyo de recursos bibliográficos y de las nuevas tecnologías. Presentación oral y/o
escrita de los mismos.
Finales
Actividades TIC pensadas para llevarlas a cabo con el ordenador. Se trabajarán dos
programas de edición de audio.
NOTA IMPORTANTE. As cancións que se traballen ó longo do curso poderán ser
as que figuran no libro ou outras, elexidas polo profesor, que non estean nel e cun
nivel similar.
V. CONTIDOS MÍNIMOS.
UNIDAD 1
El sentido de la música
Contenidos
El recorrido de la música
 Cronología de las épocas artísticas
 Principales compositores de la Historia de la Música
 El ritmo:

- Tresillo
- Compás de 6x8
La armonía:
-armonía consonante y disonante;
- escalas diatónica, pentáfona y cromática;
- acordes.




La textura: tipología.
El timbre:
- Instrumentos de la orquesta sinfónica (repaso).
- Clasificación de los instrumentos de cuerda, viento y percusión (repaso).
Indicaciones de aire y carácter
Los géneros musicales
UNIDAD 2
La música de la Edad Media
Contenidos
El recorrido de la música
22




El canto gregoriano
Los trovadores
La polifonía
Los instrumentos
UNIDAD 3 La música del Renacimiento
Contenidos
– La polifonía civil
– La polifonía religiosa
– La música instrumental
– Los instrumentos del Renacimiento
UNIDAD 4 La música del Barroco
Contenidos
– La música vocal
– La música instrumental
UNIDAD 5
La música del Clasicismo
Contenidos
– La música instrumental
– La ópera, del Barroco al Clasicismo
UNIDAD 6
La música del Romanticismo
Contenidos
– Las sinfonías
– La música para piano
– El lied
– La ópera romántica
– Los instrumentos
23
UNIDAD 7
El nacionalismo musical
Contenidos
– Los nacionalismos del siglo XIX
– La música rusa
– La música finlandesa
– La música checa
– La música española
VI. SECUENCIACIÓN E TEMPORALIZACIÓN
O tempo estimado indícase en temas por trimestres e fragmentado nos contidos dos
diferentes apartados xa citados, tendo en conta que se traballarán todos eles durante todo
o curso dun modo interrelacionado.
Non obstante, a parte referida ós contidos de Historia da Música contará cun
maior peso e relevancia neste curso de 3º da E.S.O., debido á importante presencia que
ten a mesma nos cursos posteriores.
Con todo, ó longo do curso, terase en conta a flexibilidade desta
temporalización, dado que prima a progresiva consecución dos obxectivos propostos e
depende polo tanto do ritmo de traballo de cada grupo.

Secuenciación:
Seguiremos a secuenciación do libro de texto, de forma progresiva.

Temporalización:
Tendo en conta a distinta extensión dos temas (e as súas respectivas audicións),
a diferencia de sesións entre avaliacións e os períodos vacacionais, intentaremos
levar a cabo a seguinte temporalización: tres temas na 1ª avaliación, dous no
segundo e tres no terceiro.
O nivel da clase xunto coa dinámica que ésta leve ó longo do curso son os factores
fundamentais que condicionarán o tratamento máis detallado e exhaustivo, ou polo
contrario, o máis básico e elemental, dos contidos.
VII. CRITERIOS DE AVALIACIÓN
1- Distinguir e utilizar os elementos da representación gráfica da música (colocación das
notas no pentagrama; notas adicionais, clave de sol e de fa en cuarta; duración das
24
figuras; signos que afectan a intensidade e matices; indicacións rítmicas e de tempo,
etc.).
2- Analizar e comprender o concepto de textura e recoñecer, a través da audición e a
lectura de partituras, os tipos de textura.
3- Coñecer os principios básicos dos procedementos compositivos e as formas de
organización musical.
4- Amosar interese polo desenvolvemento das capacidades e as habilidades técnicas
como medio para as actividades de interpretación, aceptando e cumprindo as normas
que rexen a interpretación en grupo, e achegando ideas musicais que contribúan ao
perfeccionamento da tarefa común.
5- Amosar interese polas actividades de composición, e improvisación e amosar
respecto polas creacións dos seus compañeiros e das súas compañeiras.
6- Participar activamente e con iniciativa persoal nas actividades de interpretación,
asumindo diferentes papeis, intentando concertar a súa acción coa do resto do conxunto,
achegando ideas musicais e contribuíndo ao perfeccionamento da tarefa en común.
7- Explorar as posibilidades de distintas fontes e obxectos sonoros.
8- Identificar e describir os instrumentos e voces e as súas agrupacións.
9- Ler e analizar distintos tipos de partituras no contexto das actividades musicais da
aula como apoio ás tarefas de audición.
10- Valorar o silencio como condición previa para participar nas audicións.
11- Recoñecer auditivamente e determinar a época ou a cultura á que pertencen distintas
obras musicais, interesándose por ampliar as súas preferencias.
12- Identificar e describir, mediante o uso de distintas linguaxes (gráfica, corporal ou
verbal), algúns elementos e formas de organización e estruturación musical (ritmo,
melodía, textura, timbre, repetición, imitación e variación) dunha obra musical
interpretada en vivo ou gravada.
13- Realizar exercicios que reflectan a relación da música con outras disciplinas.
14- Demostrar interese por coñecer músicas de distintas características, épocas e
culturas, e por ampliar e diversificar as propias preferencias musicais, adoptando unha
actitude aberta e respectuosa.
15- Relacionar as cuestións técnicas aprendidas coas características das épocas da
historia musical.
16- Distinguir, situar e caracterizar as grandes épocas da historia da música.
25
17- Valorar a asimilación e empregar algúns conceptos musicais básicos necesarios á
hora de emitir xuízos de valor ou falar de música.
18- Amosar interese e actitude crítica pola música, os concertos en vivo e as propostas
musicais, valorando os seus elementos creativos e innovadores ao longo da historia.
19- Utilizar con autonomía os recursos tecnolóxicos dispoñibles, demostrando un
coñecemento básico das técnicas e dos procedementos necesarios para gravar,
reproducir, crear, interpretar música e realizar sinxelas producións audiovisuais.
20- Utilizar de maneira funcional os recursos informáticos disponibles para a
aprendizaxe e a indagación do feito musical.
VIII. INSTRUMENTOS DE AVALIACIÓN E RECUPERACIÓN
Como norma xeral, a avaliación constará de dúas probas, unha teórica e outra práctica.
Cunha e con outra farase a avaliación do proceso de aprendizaxe dos alumnos, tendo en
conta os obxectivos, os criterios e estándares de avaliación establecidos na
Programación do Departamento para este curso. Como caso excepcional, na terceira
avaliación poderíase prescindir da proba práctica, se o cumplimento dos contidos de
carácter teórico da programación e/ou a preparación do concerto de fin de curso, así o
aconsellasen, xa que se trata dun exame no que os alumnos son avaliados
individualmente, un a un, e que ocupa varias clases. Neste caso, a nota desta proba na
terceira avaliación sería a da segunda avaliación, salvo que algún alumno quixese
repetir o exame para subila.
A proba teórica consistirá, normalmente, nun exame por cada tema impartido
(excepcionalmente dous). Farán media entre eles, agás se un deles ten unha puntuación
por debaixo de tres puntos. En dito caso, a avaliación estaría suspensa, debendo o
alumno presentarse ó exame de recuperación ó comezo do trimestre seguinte.
Se un alumno é sorprendido copiando nun exame, dito exame será puntuado cun cero,
debendo facer a recuperación da evaluación correspondente.
Por último, prestarase especial atención á correcta expresión escrita do alumno nos
exames teóricos do seguinte xeito: se restará 0.05 puntos por cada falta de ortografía
sinalada polo profesor, ata un máximo de 1 punto, aínda que nunca se baixará a nota,
por este aspecto, por debaixo da nota mínima para facer media, é dicir, un 3.
A proba práctica terá lugar no transcurso de cada avaliación e consistirá na execución
de distintas pezas vogais e/ou instrumentais elexidas polo profesor e traballadas durante
o trimestre. No caso de ser instrumental o exame práctico, este levarase a cabo co
instrumento ou instrumentos cos que o alumno tivese ensaiado unha determinada peza
(valorarase positivamente o desempeño de varios roles nunha mesma obra musical). O
instrumento básico, que deben ter tódolos alumnos, é a frauta, co cal se interpretarán a
maioría das pezas que se traballarán na aula. Tamén se poderá facer media, se así o
decide o profesor, coa lectura musical ou solfeo, coas execucións nos outros
instrumentos da aula, como xilófonos, metalófonos, carrillóns e instrumentos de
percusión en xeral ou co canto (en coro ou individualmente). Tanto na frauta como nos
demais instrumentos escolares que hai na aula esixirase a utilización dunha técnica
26
correcta de execución. Por exemplo, no caso da frauta, que se adopte unha perfecta
posición do corpo e dos dedos, que se emita un sonido limpo e coas dixitacións precisas,
que se respeten o pulso, o ritmo e as notas da melodía, etc. Cada un destes aspectos
musicais serán avaliados en conxunto ou individualmente e baixo o criterio persoal do
profesor.
Para superar a asignatura, a nota final debe ser, como mínimo, un cinco, sobre dez
posibles. Tamén é necesario que tanto a proba teórica como a práctica non estean
calificadas con menos de tres puntos (coidamos que unha nota inferior a esta
compromete seriamente a consecución dos obxectivos propostos). A nota final obterase
da suma da media da proba teórica e práctica co traballo en clase e na casa do alumno e
a súa actitude, cun máximo de 1.5 e 0.5 puntos, respectivamente. Con respecto a esta
última, valorarase o seu comportamento, se traballa en clase e fai os deberes na casa de
xeito regular e se participa en clase (preguntas, corrección de exercicios, coloquios e
debates,...), se trae o material habitualmente (libro ou apuntes, libreta e frauta), se
respecta e coida dos materiais da aula e dos aportados polo profesor ó alumno, se ten un
número excesivo de faltas de asistencia sen xustificar, se participa nas actividades
musicais que se celebran no centro, etc.
Á parte disto, terase en conta positivamente na puntuación final o especial interese e
motivación pola asignatura dos alumnos (por exemplo, no caso dos alumnos que tocan
instrumentos clásicos e participan con eles nas interpretacións colectivas, os que
voluntariamente acuden a ensaiar nos recreos para preparar un concerto, os que fan
traballos de carácter voluntario, etc.). En todo caso, na súa aplicación prevalecerá
sempre o criterio persoal do profesor.
As recuperacións terán lugar ó principio do seguinte trimestre posterior á última
avaliación. Estas abranguirán todos os contidos teóricos e prácticos traballados durante
o trimestre anterior.
Para aprobar a materia será necesario entregar os traballos obligatorios, de carácter
individual ou en grupos pequenos de alumnos. Para a súa avaliación, ademais do
contido, a boa presentación e a exposición oral, se procede, tamén se terá en conta,
negativamente, a presenza de faltas de ortografía.
En xuño haberá un examen final para todos aqueles alumnos que teñan algunha das
avaliacións anteriores suspensas. Se teñen dúas ou tres recuperacións suspensas,
deberán examinarse de toda a materia. Para aprobar a asignatura, por tanto, será preciso
ter aprobadas as tres avaliacións das que consta o curso.
Co fin de reflectir o traballo desenvolto por cada alumno durante todo o curso, a nota
final de xuño será a media das tres avaliacións.
Os exames extraordinarios de recuperación de setembro faranse nas mesmas condicións
que os demais exames feitos ó longo do curso e versarán sobre os contidos teóricos e
prácticos traballados durante o mesmo.
27
IX. AVALIACIÓN DO ALUMNADO QUE PERDEU O DEREITO
DE AVALIACIÓN CONTÍNUA
Os alumnos de 3º E.S.O. que, por algunha razón, perdesen o dereito de avaliación
contínua poderán superar a asignatura de Música no exame final de xuño ou na
recuperación de setembro. Ditos exames faranse nas mesmas condicións que os demais
exames feitos ó longo do curso e versarán sobre os contidos teóricos e prácticos
traballados durante todo o curso.
X. METODOLOXÍA.
Todo método ou estratexia didáctica que empreguemos para levar a cabo os obxectivos
que nos propoñamos debe responder á idea de facer da aprendizaxe algo que cobre vida,
que faga que o alumno participe activamente no traballo de clase. O pedagogo musical,
recoñecido en todo o mundo, Jos Wuytack, alumno do famoso compositor e tamén
pedagogo musical Carl Orff, sempre amosa nos cursos que imparte un pano co seguinte
proverbio chino: “Ti dime, eu olvido. Ti amósame, eu recordo. Ti envólveme, eu
comprendo”. Segundo isto, o mellor xeito de aprender unha cousa, e no noso caso a
música, é facéndoa. Por esa razón, adicaráselle á práctica instrumental e vogal (e ó
movemento e á danza) aproximadamente a metade do tempo do horario de clases
semanal, facilitándolles ós alumnos pezas musicais de progresiva dificultade. Ós
alumnos esixiráselles, en todo momento, a máxima exactitude e corrección na
interpretación, tendo en conta as súas capacidades. Neste sentido, a intervención
pedagóxica é decisiva e insubstituible, e debe ter un carácter o máis individualizado
posible, xa que o seu obxectivo é adaptarse ás características persoais de cada alumno
ou alumna. Importa acompasa-lo ritmo de aprendizaxe do grupo ó ritmo individual de
cada alumno, planeando constantemente o apoio suplementario que se necesite en cada
caso, segundo o indiquen as circunstancias.
Nas pezas musicais de estilo polifónico que se estudien ó longo do curso, o profesor
distribuirá as diferentes partituras entre os alumnos de xeito que todos poidan
desenvolver algunha vez cada un dos diferentes roles dentro do conxunto (melodías
principal ou secundaria, acompañamentos), atendendo sempre ás diferentes necesidades,
intereses e motivacións que amose cada un. Esta especialización e separación de tarefas
levarase a cabo de xeito individual ou en pequenos grupos, sempre baixo a supervisión
do profesor, de acordo coas diferentes voces a interpretar dentro da peza polifónica,
para despois, na posta en común, xuntalas nun todo lóxico e coherente. Ó través do
traballo en grupo con asignación de responsabilidades indiviuais, o alumno mostra unha
dedicación persoal sobre as tarefas realizadas no grupo e interioriza o valor da súa
aportación ó esforzo común do grupo. Esta mesma finalidade pódese aplicar ós traballos
de carácter teórico feitos en grupo que se poidan realizar ó longo do curso.
O resto do tempo do horario de clases semanal será adicado ós contidos puramente
teóricos (linguaxe musical, historia da música, audicións,... etc) que servirán para
complementa-las actividades de carácter práctico, dándolle así ó alumno unha
formación musical o máis global e integradora posible. No desenvolvemento das clases
teóricas o profesor explicará ós alumnos unha determinada cantidade de conceptos e
logo os alumnos realizarán diferentes exercicios ou traballos relacionados con eles para
afianzar a súa aprendizaxe. Neste apartado terá especial importancia a utilización das
28
novas tecnoloxías así como a selección de información procedente da bibliografía
recomendada polo profesor.
Por último, nas clases intentarase, por parte do profesorado, fomentar e inculcar nos
alumnos valores como a participación activa, o traballo en equipo e o espíritu de
cooperación, o respecto ó profesor e ó grupo e ós seus compoñentes, a escoita atenta e
silenciosa durante as audicións, a sensibilidade pola arte (importantísima na formación
humanística do individuo), a tolerancia hacia outras culturas gracias á interpretación de
cancións étnicas, a creatividade individual na elaboración dos traballos ou na
interpretación e composición musical, ...etc.
XI. MATERIAIS E RECURSOS
Entre todos os materiais e recursos que compoñen o inventario do Departamento de
Música, os máis importantes, por ser os que máis imos a usar ó longo do curso, son os
seguintes:
Instrumentos e complementos de música: dous encerados pautados, dez atrís, varios
posters de instrumentos e compositores, un piano eléctrico, unha guitarra española, unha
guitarra eléctrica, unha guitarra electroacústica, un baixo eléctrico, frautas de diversos
tamaños, dous metalófonos baixo, dous xilófonos baixos, dous xilófonos contralto, tres
metalófonos contralto, tres xilófonos soprano, tres metalófonos soprano, oito carrillóns,
un carrillón soprano cromático, un carrillón contralto cromático, un metalófono soprano
cromático, un matalófono contralto cromático, un metalófono baixo cromático, e
diversos instrumentos de percusión de altura indeterminada (un bombo, dous timbais,
bongós, un prato, soallas, crótalos, triángulos, claves, un güiro, pandeiros, pandeiretas,
maracas,... etc.)
Audio e vídeo: un ordenador con altofalantes e conexión a internet, un canón-proxector,
pantalla grande enrollable, un televisor, un vídeo, un reproductor de DVD, un equipo de
alta fidelidade con radio – cassette, reproductor de cedés e dous altofalantes, dous
radiocassettes portátiles con reproductor de cedés, dous retroproxectores, discos e
películas en VHS e DVD.
Libro de texto: o libro de texto de 3º E.S.O. para o curso 2015-2016 é o seguinte:
3º E.S.O. – PROYECTO VIVALDI 2 (2º/3º ESO). Editorial Almadraba
(Edición 2011).
XII. RECUPERACIÓN DE PENDENTES
O Departamento de Música, de acordo coa lexislación vixente, decidiu establecer as
seguintes directrices para a recuperación da materia de Música de 3º de E.S.O.:

Os alumnos coa materia de Música pendente na E.S.O., para facilitar a súa
recuperación, deberán facer dous exames parciais ó longo do curso. Se
suspenden algunha destas probas, terán outra oportunidade no exame final de
29
Pendentes que se celebrará no mes de maio. Para aprobar a asignatura o alumno
haberá de ter aprobados os dous parciais.
Por último, terán unha oportunidade máis no exame final de Pendentes do mes
de setembro que versará sobre os contidos teóricos e prácticos traballados ó
longo de todo o curso.

Estes exames, como os dun curso normal, constarán de dúas partes, unha teórica
e outra práctica. A parte teórica estará baseada nos contidos da Programación do
curso anterior. A parte práctica consistirá na interpretación, con algún dos
instrumentos escolares, dalgunha das cancións estudiadas no curso anterior.
Tanto a repartición dos contidos da proba teórica nos exames parciais como as
cancións a interpretar en cada un deles serán comunicados ós alumnos e
expostos no taboeiro de anuncios do instituto.

A nota final para superar a asignatura debe ter, alomenos, CINCO puntos, e
consistirá na media das notas da proba teórica e práctica. A nota mínima (do
curso pasado) para facer media, námbalas dúas probas, é un 3.5.

O Xefe de Departamento será o encargado de confeccionar e correxir estos
exames.

Os criterios de avaliación referidos ós contidos así como os obxectivos,
procedementos e actitudes e os instrumentos de avaliación son os que figuran
na Programación do curso anterior.

Como preparación destos exames parciais os alumnos haberán de elaborar unha
Ficha de Traballo na que se plantearán diversas cuestións relacionadas cos
contidos da materia. Con elas irán as cancións correspondentes a cada parcial. A
corrección destas Fichas de Traballo e a preparación das cancións do exame por
parte do alumno estarán a cargo do Xefe de Departamento.
XIII. TEMAS TRANSVERSAIS
Educación ambiental. A educación ambiental é tratada a través do interese espertado
polo estudio da contaminación sonora, o nivel de ruídos no contorno, o coidado pola
producción excesiva de sons por parte do propio alumnado e a atención ó silencio como
marco imprescindible na execución musical. A construcción de instrumentos musicais
con materiais de refugo facilita un achegamento e respecto polas tarefas de reciclaxe e o
conseguinte respecto polo medio ambiente.
Educación para a saúde. A práctica musical realízase corporalmente, polo que leva
consigo a apreciación do corpo e das súas posibilidades de movemento global e
segmentario, de expresión e de comunicación consigo mesmo e cos demais.
A través do movemento obtense unha posición e un ton muscular correctos, co engadido
dunha completa osixenación que favorece o crecemento e desenvolvemento corporal,
axudando na procura dunha imaxe máis adecuada de si mesmos.
O coñecemento da voz e dos cambios que se producen nela ó longo da estapa
secundaria obrigatoria é fundamental á hora de considera-la hixiene vogal e promove a
adopción de hábitos de vida máis saudables e dunha boa respiración.
30
A práctica instrumental axuda na consecución dunha posición e un ton muscular
equilibrado. O coñecemento corporal logrado implica a interiorización e a
automatización dos procesos mecánicos implicados no movementoe que relacionan a
súa execución coa audición interior memorizada ou coa lectura musical directa da obra.
No caso de que se realice coa frauta implica ademais o hábito dunha boa osixenación.
Por último, convén lembrar que a música, polos seus compoñentes afectivos,
fisiolóxicos e intelectuais, incide positivamente no equilibrio persoal e anímico nas
persoas, tanto dende o punto de vista do oínte como do intérprete ou do creador.
Educación para a igualdade entre os sexos. A educación a partir da música non está,
inicialmente, ligada ó sexo, xa que todos se poden expresar por igual a través dela. Sen
embargo, as actividades musicais previstas poden servir como demostración das
diferencias e similitudes existentes entre os dous sexos, e como mostra da necesidade da
súa complementariedade, por exemplo, á hora de constituír un coro mixto. Por outra
parte, toda actividade musical en grupo parte do principio da integración, de reparto do
traballos e respecto mutuo ós demais integrantes da clase, independientemente do sexo
ó que pertenzan.
Educación para a paz e a tolerancia. A educación para a paz e a tolerancia mantén
unha presencia máis que constante no desenvolvemento das clases, a través dun
tratamento dobre: por un lado, cara ás persoas do contorno inmediato, por exemplo, a
través da aceptación das normas que rixen a interpretación vogal ou instrumental ou a
aprendizaxe dunha danza; por outro, ás diferentes culturas presentes no mundo, a partir
da práctica ou audición de obras étnicas ou folclóricas.
Educación para o lecer. Debido ó aumento do tempo libre, faise necesario inculcar no
alumnado o sentido do lecer, do aproveitamento do seu tempo, a través de actividades
lúdicomusicais extraescolares que enriquezan a formación cultural dos alumnos, ó
mesmo tempo que incentiven neles, no futuro inmediato, o desexo de proseguir os seus
estudios musicais fóra do Centro cara a aprendizaxe dun instrumento ou a práctica vogal
ou dancística.
Educación do consumidor. O consumo da música é algo habitual entre os
adolescentes, máxime ó estaren influídos pola mensaxe publicitaria e a moda. Por isto é
conveniente desenvolver neles unha actitude crítica ante o fenómeno musical,
especialmente ante a proliferación de estrelas (solistas ou grupos) co único mérito de
contar cunha completa e orquestrada campaña publicitaria, exenta de calquera tipo de
criterios musicais. O sentido crítico debe estar presente para evitar caer nun consumo
excesivo e inxustificado, máxime cando se trata de obras non pertencentes ó repertorio
que lles é propio.
Educación vial. Trátase do tema transversal máis complexo de tratar en relación ós
contidos da asignatura de música, xa que os demais están directamente relacionados con
eles, e este só pode ser traballado específicamente, a través de cancións, actividades
alusivas,...etc.
Educación moral e cívica. A asignatura de música posúe un destacado compoñente de
contidos actitudinais baseados no respecto ás normas, ós demais, ó material da aula,...
etc. Por outra parte, ó longo do tempo a música amosou a súa relación coa sociedade,
polo que a educación cívica a través dela apareceu como constante en tódalas épocas.
31
XIV. DESEÑO DA AVALIACIÓN INICIAL E MEDIDAS
INDIVIDUAIS O COLECTIVAS QUE SE POIDAN ADOPTAR
Ao principio de curso farase un exame con contidos de carácter teórico do curso anterior
para evaluar os coñecementos dos alumnos ó comezo do proceso educativo. As
preguntas do mesmo serán seleccionadas entre as que constituíron os exames do curso
anterior. En virtude dos resultados, repasaránse en clase aqueles conceptos que o
profesor observe que están máis esquencidos entre o alumnado.
No apartado práctico, o profesor mandará tocar a cada alumno coa frauta un fragmento
da canción de maior nivel técnico do curso anterior para observar cal é o seu grao de
desenvolvemento, tanto de lectura musical como de destreza co instrumento.
Posteriormente, procederase a tocar todos xuntos esa canción para corregir e afianzar
eses dous aspectos da interpretación.
XV. ATENCIÓN Á DIVERSIDADE
A expensas do que se dictamine na Xunta de Avaliación da próxima Avaliación Inicial e
a partir das observacións do profesor que imparte clases neste curso, o procedemento a
seguir, dada a heteroxeneidade de niveis no seo do grupo, é impartir clases seguindo os
contidos globais da programación, se o profesor observa que non hai ningún problema
no ritmo de aprendizaxe destes alumnos. Se o profesor observase problemas de
aprendizaxe nalgún deles, procederíase a traballar con eles os niveis básicos
especificados nos contidos mínimos e facerlles un seguimento individualizado mediante
a elaboración para eles de materiais, fichas ou actividades de teoría ou práctica musicais
que contemplen as súas necesidades educativas especiais. O mesmo cabe dicir dos
alumnos que precisen un Reforzo Educativo, tanto pola súa dificultade na aprendizaxe
como pola súa maior capacidade á hora de abordar esta asignatura.
Por último, na Avaliación Inicial acordarase, tamén, que alumnos van a necesitar unha
Adaptación Curricular, xa que o seu nivel de coñecemento da nosa asignatura está moi
por debaixo do nivel normal do seu curso. Trátase de alumnos cunha gran dificultade
para poder alcanzar uns obxectivos, contidos e procedementos mínimos, polo que estes
teñen que reducirse a niveis mínimos. Polo tanto, a estes alumnos se lles proporcionará
materiais, fichas e actividades teóricas e prácticas axeitadas ó seu nivel educativo e
traballarase con eles de forma individualizada.
XVI. ACTIVIDADES COMPLEMENTARIAS E EXTRAESCOLARES
Como actividades complementarias ás clases, está previsto o visionado de películas
relacionadas coa historia da música ou co xénero do musical, concertos de diversos
estilos, ballets, óperas,... etc., documentais sobre compositores, música rock,
folclórica,... etc.
Tamén esta previsto, sempre que nos concedan prazas, a asistencia a concertos
didácticos como os que se organizan no Auditorio de Santiago de Compostela.
Por último, ademais da organización e celebración de concertos escolares, se o
comportamento, traballo e actitude dos grupos é o adecuado para unha cita destas
características, está proxectada a nosa participación no V Encontro de Alumnos de
Música de Secundaria e Bacharelato de Galicia, organizado pola Asociación de
Profesores de Música de Secundaria e Bacharelato de Galicia (Asomusica), que se
levará a cabo nunha data e nun punto da xeografía galega aínda por determinar.
32
XVII. TRATAMENTO E FOMENTO DAS TECNOLOXÍAS DA
INFORMACIÓN E COMUNICACIÓN
De acordo co establecido no anexo VI do Decreto 133/2007, do 5 de xullo, polo que se
regulan as ensinanzas da Educación Secundaria Obrigatoria na Comunidade Autónoma
de Galicia, e no marco da Lei Orgánica de Educación, o Departamento de Música vai
fomentar entre o seu alumnado o emprego das Tecnoloxías da Información e a
Comunicación coa finalidade de que estas se incorporen como un recurso máis aos
procesos de ensino-aprendizaxe. Desta maneira, contribuirase para que, ao rematar a
escolarización obrigatoria, acade unha competencia dixital.
En xeral, a aplicación das tecnoloxías da información e a comunicación ao traballo da
aula utilizarase para que o alumnado desenvolva habilidades para buscar, obter,
procesar e comunicar información, é dicir, para transformala en coñecemento. Incorpora
diferentes habilidades, que van desde o acceso á información ata a súa transmisión en
distintos soportes unha vez tratada, incluíndo a utilización das T.I.C. como elemento
esencial para informarse, aprender e comunicarse.
Dependendo do nivel educativo e do curso concreto dos alumnos, o profesorado do
Departamento de Música proporcionará información sobre páxinas web que sexan de
interese para a materia, de modo que os alumnos poidan realizar consultas autónomas
sobre dúbidas, buscar información para o desenvolvemento de certos traballos, etc. Así
mesmo, fomentarase que os alumnos entreguen algúns dos exercicios ou traballos
escolares en formato dixital ou, cando menos, realizados por medios informáticos, a fin
de que adquiran na práctica o hábito de utilizar as ferramentas que ofrecen estes medios
para a mellora da súa competencia no tratamento da información e da competencia
dixital.
Por último e tamén relacionado con isto, informarase ós alumnos sobre o uso e manexo
dos distintos formatos de son e audio dixital así como do consumo responsable de
productos musicais e a súa relación coa distribución e os dereitos de autor.
XVIII. PLAN DE FOMENTO DA LECTURA
De acordo co establecido no anexo V do Decreto 133/2007, do 5 de xullo, polo que se
regulan as ensinanzas da Educación Secundaria Obrigatoria na Comunidade Autónoma
de Galicia, e no marco da Lei Orgánica de Educación, o Departamento de Música vai
fomentar a lectura entre o seu alumnado.
Sen prexuízo da colaboración no Plano Lector do Centro e das accións concretas que se
leven a cabo como consecuencia da súa aplicación, o profesorado do Departamento de
Música establece que os contidos dos distintos niveis apoiaránse, sempre que sexa
posible, en lecturas complementarias de libros, textos, programas de concertos, ... etc,
propostas polos profesores. Por outra parte, o profesorado proporcionará de forma
habitual informacións ao alumnado sobre discos e libros de carácter musical de interese,
axeitadas ao nivel e curso de que se trate, como medio eficaz para espertar inquedanzas
e expectativas de coñecemento.
Lista de libros para o Plan Lector:
33
1º Ciclo:









Musicando con Rossini y La Cenicienta
Cancioncillas del jardín del Edén
Óperas contadas para niños
Mózart y su época
El Moldava
Mozart ( da colección “Descubrimos a los músicos”)
Beethoven ( da colección “Descubrimos a los músicos”)
La música y los instrumentos
Orfeo y Eurídice
2º Ciclo:











The Beatles en el objetivo, 1963-1969
La movida
Led Zeppelín, el martillo de los dioses
Apóstoles del rock
Historia de los instrumentos musicales
Bob Dylan
Guía universal del rock: de 1970 a 1990
Espíritus rebeldes: el heavy metal en España
Bob Dylan: letras
U2, más que una banda de rock
Los clásicos también pecan
Todos estos libros atópanse na biblioteca do Centro.
34