Download Herrialdea / país: India.

SANSKRITOA
SANSKRIT, SÁNSCRITO, SANSKRIT
Language family: Indo-European, Indo-Iranian, Indo-Aryan,
Sanskrit.
Language codes:
ISO 639-2 sa
ISO 639-2 san
ISO 639-3 san
Beste izen batzuk (autoglotonimoa: संस्कृतम ् saṃskṛtam):
sanskrit [SKT] hizk. India.
INDIA
sanskrit [SKT] 6.106 hiztun (1981eko errolda); 194.433 bigarren
hizkuntzatzat dutenak (1961eko errolda). Indo-European, IndoIranian, Indo-Aryan, Sanskrit. Hizkuntza nazionala.
Hizkuntza / lengua: sanskritoa / sanskrit / sánscrito / sanskrit.
Hiztunak / hablantes (2001): 60.000 (Rafael del Moral).
Herrialdea / país: India.
HISTORIA. Indo-ariar
familiako an-tzinateko hizkuntza
indoeuroparra, 15 mende baino
gehiagoz Indian tradiziozko
kulturaren espresio-bidea izana.
Samskrta hitzak “hizkuntza
perfektua” esan nahi du eta
hinduismoaren hizkuntza erlijiosoa
da eta budismoaren hizkuntza
idatzia. Honen aurrean prakrta edo
prakritoak daude, hizkuntza
arruntaren erabilpenak. K.a. lehen
milurtetik aurrera, sanskritoa
idazteko hizkuntzatzat kontsakratu
HISTORIA. Antigua lengua
indo-europea de la familia indoaria, que sirvió de expresión a la
cultura tradicional de la India
durante más de 15 siglos. Samskrta
significa “lengua perfecta” y es la
lengua religiosa para el hinduismo
y la lengua escrita para el
budismo. Frente a ella el prakrta o
los prácritos que son los usos de la
lengua común. A partir del primer
milenio a.C., el sánscrito quedó
consagrado como lengua escrita,
mientras que la oral se confunde en
zen, eta aldi berean mintzaira
hainbat dialektotan sakabanatu
zen, India modernoko indo-ariar
hizkuntzen iturri bilakatuz:
hindiera, bengaliera, maratiera,
penjabiera, asamesera eta abarren
iturri. K.a. IV m.an Panini indiar
hizkuntzalariak sanskritoa
deskribatu eta idazteko gramatika
bezala kodetu zuen devanagari
alfabetoan. Sanskrito klasikoaren
araudia sortu zuen eta orduz gero
hizkuntzak kontsiderazio
jainkotiarra lortu zuen
budismoarentzat. Funtsezko testu
erlijiosoak sanskritora itzuli ziren.
Hizkuntza klasikoaren beste adar
bat epopeiaren zerbitzura jarri
zuten eta Mahabharata eta
Ramayana idazteko balio izan
zuen eta baita beste hainbat poema
didaktiko eta urte-liburu historiko
ere.
K.o. X. m.ra arte, Indiako ipar
eta zentroko literatura sanskritoan
bakarrik idatzi zen, Paniniren
gramatika aintzat harturik.
Ondoren bere eragin-alorrak
galduz etorri zen, hizkuntza
modernoei leku eginez. Gero eta
zirkulu itxiagotan babestu zen.
Hizkuntza artifizial bilakatu zen,
non hieroglifikoa nagusitu zen.
XVIII m.ra arte itxaron behar izan
zen hizkuntzen historian bat
gehiago izan zedin, mendebaldeko
hizkuntzalariek berraurkiturik.
dialectos que están en el origen de
las lenguas indo-arias de la India
moderna, llamadas prácritos: hindi,
bengalí, maratí, penyabí, asamés...
En el s. IV a.C. el lingüista indio
Panini describió y codificó el
sánscrito en una gramática escrita
con el alfabeto devanagari. Creó la
norma del sánscrito clásico y desde
entonces la lengua se tiñe de una
consideración divina al servicio
del budismo. Se llevaron al
sánscrito los textos religiosos
fundamentales. Otra rama no
litúrgica de la lengua clásica se
puso al servicio de la epopeya y
sirvió para la redacción del
Mahabharata y el Ramayana así
como otros poemas didácticos y
anales históricos.
Hasta el s. X d. C. la literatura
del norte y del centro de la India se
escribe exclusivamente en
sánscrito, respetando la gramática
de Panini. Luego pierde sus
ámbitos de influencia y deja
espacios a las lenguas modernas.
Se refugia en círculos cada vez más
estrechos. Se convierte en una
lengua artificial en la que triunfa el
jeroglífico. Las palabras se rodean
de doble o triple sentido. Debido a
esta complejodad desaparece.
Habrá que esperar hasta el s.
XVIII, fecha en la que se recupera
para la historia de las lenguas,
redescubierta por lingüistas
occidentales.
Sanskritoa ez da inoiz izan,
El sánscrito nunca ha sido, en
stricto sensu, herri-hizkuntza ezta
sentido estricto, una lengua popular
herriaren hizkuntza ere. Hala ere,
ni una lengua del pueblo. Sin
izan duen kultur tradizioagatik,
embargo, por su tradición cultural,
gaur Indian hizkuntza
el sánscrito es lengua
konstituzioanala da, nahiz eta gaur constitucional en India, aunque sea
ez duen hiztun elebakarrik, ez duen hoy lengua sin hablantes
familia-transmisiorik eta milaka
monolingües ni transmitida en el
eruditu batzuk bakarrik mintzatu.
seno familiar y solo practicada por
Bere egiturak fintasun perfektua
unos miles de eruditos. Su armazón
du, latinaren eta grekoarena bezain resulta de una fineza perfecta
ona edota agian bikainagoa. Veda
comparable, e incluso superior, a la
izeneko testu-bildumek
del latín y el griego. Las
aberastasun morfologiko handiko
colecciones de textos llamados
hizkuntza kultoa erakusten digute
Veda dejan ver una lengua culta de
eta aditzera ugarikoa. Hiztegia
gran riqueza morfológica y
arranditsua du. 60 bat mila hiztun
abundantes formas verbales. El
ditu gaur hainbat alorretan
vocabulario es fastuoso. Unos
hizkuntza behikular bezala
60.000 hablantes pueden
erabiltzen dutenak: literatura, tesi
practicarla actualmente como
doktoralak, hainbat publikazio,
lengua adquirida o vehicular en
erabilpen erlijiosorako etab.
distintos usos culturales: literatura,
tesis doctorales, publicaciones
varias, uso religioso, etc.
HIZKUNTZA. Ezaugarri
nagusiak.
Fonetika. Egitura bokaliko
eta kontsonantiko perfektua du,
soinuen paralelismoan onarritua.
Morfosintaxia. A) Izenek 3
numero dituzte (singularra, duala
eta plurala), 2 genero (maskulinoa
LENGUA. Principales
características.
Fonética. Dispone de una
estructura vocálica y consonántica
perfecta, basada en el paralelismo
de los sonidos.
Morfosintaxis. A) Los
nombres tienen 3 números
eta femeninoa) morfema uniforme
eta salbuespenik gabe. B) 8 kasu
ditu: nominatiboa, bokatiboa,
akusatiboa, instrumentala, datiboa,
ablatiboa, genitiboa eta lokatiboa.
C) Atzizkien sistema argia da eta
funtzioen arabera era uniformean
banatzen da. D) Lehen pertsonaren
izenordaina (ni) era ezberdinean
adierazten da segun eta niaren
kontzientziaz ari, niaren esanahiaz
ari edota niaren pertzepzioa zein
den... E) Baditu aditz-denborak
orainaldian betikotzen den iragana
adierazteko, geroaldian betikotzen
den orainaldia adierazteko eta
ekintzaren ziurtasuna matizatzen
duen geroaldia adierazteko. F)
Ondorengo moduak ditu:
indikatiboa, subjuntiboa, optatiboa,
injuntiboa eta agintera. Injuntiboa
sistemaz kanpoko denbora da,
orainaldi atenporal moduko bat,
jainkoak zeruan bizi dira moduko
esaldiak seinalatzeko adibidez. G)
Menpeko perpausak oso gutxi
daude garatuak, koordinazio oso
aberatsa du. H) Hona hemen
sanskritoz lehenengo 10
zenbakiak: ekas (1), dvau (2),
trayas (3), catväras (4), pañca (5),
sat (6), sapta (7), astau (8), nava
(9), daśa (10).
Idazkera. Sanskrito arkaikoa
edo vedikoa normalean devanagari
(singular, dual y plural), 2 géneros
(masculino y femenino) con
morfemas uniformes y sin
excepciones. B) Posee 8 casos:
nominativo, vocativo, acusativo,
instrumental, dativo, ablativo,
genitivo y locativo. C) El sistema
de sufijos es claro y se distribuye
de manera uniforme según las
funciones. D) El pronombre
personal de primera persona (yo) se
expresa de manera distinta según se
trate de la conciencia de yo, del
sentido de yo o de la percepción de
yo... etc. E) Dispone para los
verbos de unos tiempos
correspondientes a un pasado que
se perpetúa en el presente, y a un
presente que se perpetúa en el
futuro y a un futuro que matiza la
certeza de la acción. F) Posee los
siguientes modos: indicativo,
subjuntivo, optativo, injuntivo e
imperativo. El injuntivo es un
modo fuera del sistema, algo así
como un presente atemporal para
indicar ideas como: los dioses
habitanen el cielo. G) Las frases
subordinadas están poco
desarrolladas, pero es rica la
coordinación. H) Los 10 primeros
números en sánscrito son: ekas (1),
dvau (2), trayas (3), catväras (4),
pañca (5), sat (6), sapta (7), astau
(8), nava (9), daśa (10).
Escritura. El sánscrito arcaico
o védico se escribe habitualmente
edo jainkoen idazkeraz idazten da,
ezkerretik eskuinera, brahmi
alfabetotik abiatuta.
con la escritura devanagari o
escritura de los dioses, de izquierda
a derecha, desarrollada a partir del
alfabeto brahmi.
GRAMATIKAK, METODOAK, ESKULIBURUAK
LA DECLINACIÓN SÁNSKRITA, César Mantilla Ortiz, 21x14, 130
or., Valladolid, 1904.
LEARN SANSKRIT IN 30 DAYS, National Integration Language
Series, Balaji Publications, 18x12, 212 or., Chennai (India), 1967.
LOS GRANDES CLÁSICOS DE LA INDIA, Vol. 4, El śrīmad
bhāgavatam, Primer canto, La Creación, 1095 or., Los Ángeles,
1983.
SANSKRIT, Teach yourself, A complete course for beginners, 20x13,
513 or., Kent (England), 1993.
SYSTEMS OF SANSKRIT GRAMMAR, Shripad Krishna Belvalkar,
M.A., Ph. D., Bharatiya Vidya Prakashan, 21x13,5, 146 or., Delhi,
2004.
HIZTEGIAK, LEXIKOAK
SANSKRIT-ENGLISH / ENGLISH-SANSKRIT, Students dictionary,
C.J. Bhat, Bharatiya book corporation, 5th Edition, 17,5x12, 123 +
76 or., Delhi, 2006.
ITALIANO-SANSCRITO / SANSCRITO-ITALIANO, Dizionari
tascabili, 9000 vocaboli più frequenti del sanscrito, con scrittura
devanagarica e traslitterazione, con un repertorio di oltre 1000
vocaboli dall’italiano, e un compendio di grammatica sanscrita,
Avallardi, 11x8, 529+ 39, Printed in Italy, 1993.
SANSKRIT ALFABETOA
Sanskritoa da Indian hizkuntza
Sanskrit is the classical
klasikoa eta hinduismo, budismo
eta jainismoaren hizkuntza
liturgikoa. Halaber da Indiako 22
hizkuntza ofizialetako bat.
Sanskrito izenak “fina” esan nahi
du edo “kontsagratua” edo
“santifikatua”. Beti izan da
kontsideratua hizkuntza “jasoa” eta
erabili izan da nagusiki liturgian
eta zientziazko diskurtsoetan. Gaur
batez ere erritual erlijioso
hinduetan erabiltzen da himno eta
mantrak errezitatzeko
zeremoniazko hizkuntza bezala.
XVIII. m.aren azkenaldiaz gero,
sanskritoz idazteko latindar
alfabetoa erabili izan da.
Normalean erabilitako sistema
International Alphabet of Sanskrit
Transliteration (IAST) izan da,
1912az gero akademiak estandar
bezala hautatua.
language of Indian and the
liturgical language of Hinduism,
Buddhism, and Jainism. It is also
one of the 22 official languages of
India. The name Sanskrit means
"refined", "consecrated" and
"sanctified". It has always been
regarded as the 'high' language and
used mainly for religious and
scientific discourse. Today
Sanskrit is used mainly in Hindu
religious rituals as a ceremonial
language for hymns and mantras.
Since the late 18th century,
Sanskrit has also been written with
the Latin alphabet. The most
commonly used system is the
International Alphabet of Sanskrit
Transliteration (IAST), which was
been the standard for academic
work since 1912.
SANSKRITOARENTZAKO DEVANĀGARĪ ALFABETOA
DEVANĀGARĪ ALPHABET FOR SANSKRIT
Bokalak eta bokalen diakritikoak / Vowels and vowel diacritics
Kontsonanteak / Consonants
Konjuntzio-kontsonanteen sail bat / A selection of conjunct
consonants
Badira mila bat konjuntziokontsonante, zeinetatik gehienak
bi edo hiru kontsonante
konbinatzen dituen. Halaber
daude lau kontsonantedun
konjuntzio batzuk eta gutxienez
ondo ezaguna den bost
kontsonanteko bat.
There are about a thousand
conjunct consonants, most of
which combine two or three
consonants. There are also some
with four-consonant conjuncts
and at least one well-known
conjunct with five consonants.
Numeralak / Numerals
Testu-lagina sanskritoz. Arvind Iyengar-ek itzulia
Sample text in Sanskrit. Translated into Sanskrit by Arvind Iyengar
Letraldaera / Transliteration
Sarvē mānavāḥ svatantratāḥ samutpannāḥ vartantē api ca, gauravadr̥śā
adhikāradr̥śā ca samānāḥ ēva vartantē. Ētē sarvē cētanā-tarka-
śaktibhyāṁ susampannāḥ santi. Api ca, sarvē’pi bandhutva-bhāvanayā
parasparaṁ vyavaharantu.
Testu beraren beste bertsio bat
Another version of this text
Stefan Steinsson-ek letraldatua / Transliteration (by Stefán
Steinsson)
Sarvē mānavāḥ janmanā svatantrāḥ vaiyaktikagauravēṇa
adhikārēṇa ca tulyāḥ ēva, sarvēṣāṃ vivēkaḥ ātmasākṣī ca vartatē, sarvē
parasparaṃ bhrātṛbhāvēna vyavaharēyuḥ.
Itzulpena (Shriramana Sharma-k)
Translation (by Shriramana Sharma)
Gizon-emakume guztiak aske
jaiotzen dira, duintasun eta
eskubide berberak dituztela; eta
ezaguera eta kontzientzia dutenez
gero, elkarren artean senide legez
jokatu behar dute.
(Giza Eskbideen Aldarrikapen
Unibertsaleko 1. artikulua)
All human beings are born free
and equal in dignity and rights.
They are endowed with reason and
conscience and should act towards
one another in a spirit of
brotherhood.
(Article 1 of the Universal
Declaration of Human Rights)